Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, FARMAKOGNOZİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Buket ERDEM
Danışman: Nurgün Küçükboyacı
Özet:
Marrubium L. (Lamiaceae) cinsinin Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’da yayılış gösteren
yaklaşık 30 türü bulunmaktadır. Bunların içerisinden Marrubium vulgare L. Avrupa’da
genellikle “white horehound” ismiyle bilinen, çok yıllık, halk arasında bronşit, öksürük ve
soğuk algınlığında kullanılan bir bitkidir. Bitkinin immünomodülatör, kardiyoprotektif,
antitümör, antimikrobiyal, vazorelaksan, analjezik, hipoglisemik gibi birçok biyolojik
aktivitesi bildirilmiştir. Uçucu yağların ve bileşenlerinin potansiyel farmakolojik etkileri
nedeniyle, çok sayıda çalışma uçucu yağ içeren bitkilere odaklanmıştır. Çalışmamızda,
Çıralı, Antalya’dan toplanan M. vulgare bitkisinin toprak üstü kısımlarından su distilasyonu
ile elde edilen uçucu yağ, GC ve GC-MS yöntemleri ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda,
total yağın %75,9’unu oluşturan altmış iki bileşen tespit edilmiştir. Majör bileşen olarak β-
karyofillen (%25,6), takiben α-humulen (%4,9), (E)-nerolidol (%4,0), seskisabinen (%3,3),
karyofillen oksit (%2,8), (E)-β-iyonon (%2,7), hekzahidrofarnesil aseton (%2,7), (Z)-3-
hekzen-1-il benzoat (%2,5), fitol (%2,5), 1-okten-3-ol (%2,4), ve linalol (%2,0) tespit
edilmiştir. Bununla birlikte, M. vulgare’den elde edilen uçucu yağın 1-1000 μg/mL
konsantrasyon aralığında insan epitel karsinoma hücre hattı (A549) ve sağlıklı insan
bronşiyal epitel hücre hattına (BEAS-2B) karşı sitotoksik aktiviteleri MTT testi ile
değerlendirilmiştir. Uçucu yağın test edilen hücreler üzerinde en yüksek sitotoksik aktivitesi
1000 μg/mL konsantrasyonda gözlenmiştir. Çalışmamız, Antalya’dan toplanan M.
vulgare’nin toprak üstü kısımlarından elde edilen uçucu yağın kimyasal bileşiminin
belirlendiği ve MTT test ile A549 ve BEAS-2B hücre hatlarına karşı sitotoksik
aktivitelerinin değerlendirildiği ilk çalışmadır.
Anahtar Kelimeler : Marrubium vulgare, Lamiaceae, uçucu yağ, β-karyofillen, sitotoksik
aktivite