Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ELİF İNCİ ÇAVUŞ
Danışman: Ufuk Karakuş
Özet:
Bireyin yaşadığı toplum içinde değeri olan yetenek ve diğer davranış biçimleri geliştirdiği süreçlerin tamamı eğitim aracılığıyla edinilir. Tüm bireyler gibi zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin de aynı aşamalardan geçmeleri söz konusudur. Ancak zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin tüm bu aşamalarda yaşıtlarından daha farklı süreçlerden geçtiği bilinmektedir. Normal gelişim gösteren bireyler sosyal bilgiler dersinde yer alan konuların çoğunu çevreyle etkileşim kurarak kendi kendilerine öğrenirken; zihinsel yetersizliğe sahip bireyler bu konularda özel desteğe gereksinim duyarlar. Bu yüzden, zihinsel yetersizliğe sahip bireylere bu konuların uyarlanarak planlı ve sistemli bir eğitimle verilmesi gerekmektedir. Sosyal bilgiler öğretim programında öğrencilere pek çok yaşamsal beceriyi kazandırmak hedeflenmiştir. Bu becerilerden birisi de harita okuryazarlığı becerisidir. Harita okuma becerisine sahip olmak, normal gelişim gösteren bireylerde olduğu gibi zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin de günlük hayatını kolaylaştırır. Haritalar hayatımızın her yerindedir ve zihinsel yetersizliğe sahip bireyler de hayatlarını sürdürürken haritalar ile karşılaşmaktadır. Bir yerden bir yere gitmek için GPS kullanırken, haberlerde, hava durumu ya da güncel bir haberi takip ederken veya bir alışveriş merkezinde gideceği mağazayı ararken ve daha birçok alanda haritalar kullanılır. Öğrencilerin temel harita bilgisini kazanması, haritaları çözümlemesi, anlaması ve yorumlayabilmesi için bu becerinin geliştirilmesi oldukça önemlidir. Zihinsel yetersizliğe sahip bireyler hayatın her alanda kendilerini geliştirebilirler. Herhangi bir becerinin eksik ya da yetersiz olması tüm bireylerde olduğu gibi bu bireylerin de hayatlarını zorlaştırmaktadır. Bu araştırmada, hafif düzeyde zihinsel yetersizliğe sahip özel eğitim öğrencilerinin harita okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan eylem araştırması modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın uygulaması 2018-2019 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Ankara’nın Sincan ilçesinde bulunan bir devlet okulunda gerçekleşmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu hafif düzeyde zihinsel yetersizliği bulunan, okuma yazma bilen ve ek engeli/rahatsızlığı bulunmayan üç özel eğitim öğrencisi, araştırmaya katılan öğrencilerin velileri ve sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın uygulaması 11 Şubat-10 Nisan 2019 tarihleri arasındaki dokuz haftalık zaman diliminde yapılmıştır. Araştırmanın veri toplama araçları akademik başarı testi, izleme testi, öğretmen ve veli görüşme formları, araştırmacı günlüğü, öğrenci ürünleri, video ve fotoğraf kayıtlarıdır. Araştırmada başarı testi (ön test-son test ve kalıcılık testi) ve izleme testi verileri grafiksel olarak gösterilirken; veli ve öğretmen görüşmeleri, araştırmacı günlüğü, öğrenci ürünleri, video ve fotoğraf kayıtları betimsel analiz ile çözümlenerek gösterilmiştir. Araştırmanın sonuçlarında, harita okuryazarlığı becerisinin geliştirilmesinde ilgili kavramların bilinmesinin ve yön bilgisinin kazandırılmasının harita okuryazarlığı becerisinin öğretim sürecini kolaylaştırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca oturumlarda çokça tekrar edilen bilgilerdeki kalıcılığın yüksek olduğu belirlenmiştir. İnteraktif uygulamaların kullanımına ilişkin sonuçlarda; bu uygulamaların kullanımının öğrenmeyi kolaylaştırdığı ve bu uygulamaların kullanıldığı oturumlarda öğrencilerin eğlenerek daha verimli öğrenmeler gerçekleştirdiği görülmüştür. Araştırmaya katılan veli ve öğretmen görüşlerine ilişkin sonuçlarda, öğretmenler ve veliler genel olarak öğrencilerin harita okuryazarlığı becerilerinin gelişmesinden memnun olduklarını ve öğrencilerin okula ve sosyal bilgiler dersine olan ilgilerinin artığına dair ortak ifadeler kullanmışlardır. Sonuç olarak, hafif düzeyde zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilerin harita okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesinin öğrencilere fayda sağladığı, kendilerine olan güvenlerini artırdığı, soyut düşünme ve yorumlama becerilerini geliştirdiği, okula ve sosyal bilgiler dersine olan ilgilerinin artığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Özel Eğitim, Sosyal Bilgiler, Harita Okuryazarlığı, Eylem Araştırması