Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nurgül BADİOĞLU
Danışman: MÜBECCEL ERGUN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Asitle yıkama yapılan sistemlerde inhibitör kullanılarak kazan ve borulardaki korozyon önlenebilir. Bu çalışmada 1010 çeliğinin asitle yıkanması sırasında korozyonunun önlenmesi amaçlanmıştır. Kütlece %0,5 HCl çözeltisi içinde 1010 çeliğinin korozyonunu önlemek için çeşitli aminoasitler kullanılmış ve bunların inhibitör verimleri, 20oC-60oC sıcaklık aralığında derişime bağlı olarak belirlenmiştir. L-arjinin, L-metionin, L-asparjin monohidrat, L-histidin, Lleucine, D-valin, D-alanin, D-fenilalanin, glisin, D-L-aspartik asit, L-sistin, Lsistein hidroklorür monohidrat, N-asetil-L-sistein'in etkisi incelenmiştir. Tafel ekstrapolasyonu ve lineer polarizasyon direnci yöntemiyle belirlenen korozyon hızı değerlerinden inhibitör verimleri bulunmuştur. 20oC sıcaklıkta 1000 ppm N-asetil-L-sisteinin verimi %82,5, 1000 ppm Lmetioninin verimi %78, 5000 ppm D-L-aspartik asitin verimi %72, 5000 ppm Lasparjin monohidratın verimi %72, 5000 ppm L-sistinin verimi %55,5 olarak bulunmuştur. 20oC sıcaklıkta etkili oldukları belirlenen bu inhibitörlerle yüksek sıcaklıklarda çalışılmış ve sıcaklık arttıkça inhibitör verimlerinin azaldığı gözlenmiştir. Kükürt ve azot içeren bu inhibitörlerin diğerlerine göre daha etkili olduğu belirlenmiştir. En iyi korumayı kükürt içeren amino asitlerin v sağladığının belirlenmiş olması, bu araştırmanın sonuçlarının daha önce yapılan çalışmalarla uygunlukta olduğunu göstermektedir. Aminoasitlerin metal yüzeyinde adsorplanarak etkili olduğu düşünülerek, adsorpsiyon izotermleri çizilmiş ve genel olarak adsorpsiyon izotermlerinin Langmuir ve Freundlich adsorpsiyon izotermlerine uyduğu tesbit edilmiştir. Sabit inhibitör derişiminde çizilen Ln I-1/T grafiklerinden aktivasyon enerjileri (Ea) hesaplanmıştır. 1000ppm N-asetil-L-sistein için Ea = 25733 J/mol, 1000 ppm L-metionin için Ea =28400 J/mol, 5000ppm D-L-aspartik asit için Ea=23847 J/mol, 5000ppm L-asparjin monohidrat için Ea=29782 J/mol, 5000 ppm L-sistin için Ea = 15875 J/mol olarak bulunmuştur. İnhibitörsüz ortam için hesaplanan Ea = 7770 J/mol'dür. İnhibitörsüz ortam için elde edilen aktivasyon enerjisi inhibitörlü ortamlar için elde edilen değerden daha düşüktür. Bu durum metalin çözünmesinin zorlaştığını yani korozyonun yavaşladığını göstermektedir. HCl çözeltisinde yüksek verim elde edilen N-asetil-L-sistein ve L-metionin ile H2SO4 çözeltisinde de inhibisyon çalışmaları yapılmış ve sırasıyla %65 ve %71 verim elde edilmiştir.