Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Öğrenci: VOLKAN MEDENİ
Danışman: FATMA NUR BARAN AKSAKAL
Özet:Her yıl dünya çapında meydana gelen ölümlerin üçte birinin nedeni sağlığı küresel çapta tehdit eden, on temel önlenebilir sağlık riskidir. Bunların arasında hipertansiyon, tütün tüketimi, fiziksel hareketsizlik, obezite, alkol tüketimi ve yetersiz beslenme yer almaktadır. Hastalık yükünün sebepleri olarak belirlenen risk faktörlerinin çoğu, bireylerin yaşam tarzıyla yakından ilişkilidir. Kişilerin davranışlarının sağlıklı olma durumu üzerinde önemli bir etkisi bulunmaktadır. Türkiye'de bugüne kadar yapılan çalışmaların çoğu, tüm risk faktörlerinin boyutlarını kapsayıcı nitelikte değildir. Bulaşıcı olmayan hastalıklara yönelik sürveyans sisteminin geliştirilmesine ve risk faktörleri ile ilgili veri tabanı oluşturulmasına katkı sağlayacak araştırmalara ihtiyaç vardır. Bu doğrultuda gerçekleştirdiğimiz çalışmada, Aksaray ilinin Ağaçören ilçesinde on beş yaş ve üzeri kişilerde sağlık davranışları ve ilişkili risk etmenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kesitsel tiptedir. Araştırmanın evreni, Aksaray İli Ağaçören İlçe merkezinde yaşayan 15 yaş ve üzeri 2168 kişiden oluşmaktadır. Türkiye'deki hipertansiyon prevalansı göz önünde bulundurularak çalışma için örneklem büyüklüğü; %95 güvenilirlik ve %5 hata ile 190 olarak tespit edilmiştir. Cinsiyet kırılımı dikkate alınıp %10 yedek katılımcı eklenerek araştırmanın 418 kişi üzerinde yürütülmesi planlanmıştır. Veri kaynağı olarak araştırıcı tarafından geliştirilen anket formu kullanılmıştır. Ayrıca kişilerin boy uzunluğu, vücut ağırlığı ve kan basıncı değerleri de ölçülmüştür. Anketin uygulanması neticesinde 418 kişiye ulaşılmıştır. Ulaşım yüzdesi %100'dür. İncelenenlerin yaş ortalaması 40,80±16,65'tir. Araştırmaya katılanların %51,9'u erkektir. Katılımcıların %70,6'sı evli, %23,2'si bekârdır. Araştırmaya katılanların %28,9'u ilkokul, %18,7'si ortaokul, %16,3'ü lise, %20,6'sı yüksekokul ve daha üzeri bir eğitim kurumundan mezun olmuştur. Vücut-Kitle İndeksleri incelendiğinde; %34,9'unun fazla kilolu, %33,8'inin şişman kategorisine girdiği görülmüştür. Katılımcıların %38,5'i kendisini fazla kilolu veya şişman olarak tanımlamıştır. Araştırmaya katılanların %33,5'inde kan basıncı yüksekliği tespit edilmiştir. Katılımcıların %30,9'u sigara içtiğini; %10,5'i alkol aldığını söylemiştir. İncelenenlerin %59,8'i genel olarak sağlığı için iyi veya çok iyi ifadesini uygun bulmuştur. Araştırmaya katılanların %53,6'sının inaktif olduğu görülmektedir. Çalışmamızda hipertansiyon sıklığı %33,0 olarak hesaplanmıştır. 2003 ve 2012 yıllarında yapılmış olan Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışmaları'nda, hipertansiyon prevalansı sırasıyla %31,8 ve %30,3 olarak bulunmuştur. 2006 yılında yapılan Türkiye Metabolik Sendrom Taraması'nda hipertansiyon sıklığı %35,9 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, çalışmamızın sonuçlarının Türkiye'de yapılmış diğer çalışmalarla benzerlik taşıdığı anlaşılmıştır. Araştırmamızda katılımcıların %53,6'sının fiziksel aktivite açısından inaktif olduğu görülmektedir. 2013 yılı verilerine göre Türkiye'de fiziksel inaktivite sıklığı %54,6'dır. 2011 yılında yapılan Türkiye Kronik Hastalıklar Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması'na göre tüm bireylerin %54,5'i yetersiz düzeyde fiziksel aktiviteye sahiptir. Çalışmamızdaki bulguların Türkiye için geçerli olan verileri yansıttığı görülmüştür. Sağlıklı olmak ve sağlıklı kalmak için bireysel çaba sarf edilmesi mutlaka gereklidir. Daha sağlıklı bir hayatın oluşması için kamuoyunda sağlıklı yaşama bilincinin uyandırılması gerekmektedir. Bireylere sağlığını koruyup geliştirebilmek için gereksinim duyacağı bilgi ve becerinin kazandırılması lazımdır. Hipertansiyon sorununun erken fark edilmesi için kan basıncı ölçümleri yaygınlaştırılmalı, hipertansiyon geliştiğinde tanısının erken konulması ve tedavisinin etkin şekilde yapılması sağlanmalıdır. Pek çok kronik hastalığın risk faktörlerinden biri olan fiziksel inaktivite ile etkili mücadele edilmelidir. Bunun için okullarda müfredata fiziksel aktivite konulu programlar eklenmelidir. Fiziksel aktivite için destekleyici çevreler oluşturulmalıdır.