Konut alanları tasarımını etkileyen mimari tasarım kriterleri: Teoride ve uygulamada Türkiye örneği

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Aysu PÜSKÜLCÜ AYDIN

Danışman: Sare Sahil

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Konut alanları tasarımını çok boyutluluğu ile ele alan çalışmaların eksikliği üzerine, bu tez çalışması konut alanlarında iyi tasarım ve kaliteli çevre tanımını etkileyen tasarım kavram ve kriterlerini, teorik, uygulama ve kullanıcı boyutunu araştırmaya dahil ederek belirlemeyi amaçlamaktadır. Konut alanları tasarımını etkileyen mimari tasarım kriterleri üç aşamalı bir yöntem ile araştırılmıştır. Her bir aşama, sırası ile teori, uygulama ve kullanıcı beklentileri olmak üzere, farklı bir yaklaşımı odağına alan ve kendi içinde tamamlanmış, kendi belirli yöntemleri ve sonuçları olan birer alt çalışmadan oluşmaktadır. Konut alanları tasarımının teorik kavramsallaştırılması hedefi ile birinci aşamayı oluşturan çalışmada, teoride konut alanlarında iyi tasarımın ve kaliteli yaşam alanlarının hangi tasarım kavramları ile tanımlandığı araştırılmış, teoride kullanılan tasarım kavramlarının bir listesi oluşturulmuştur. İkinci aşamayı oluşturan çalışmada, Türkiye’de uygulanmış yeni konut projelerinin tanıtımlarında kullandıkları söylemler analiz edilmiş ve ilk aşamada oluşturulan teori tabanlı liste temel alınarak, Türkiye’de konut alanlarında uygulamada kullanılan tasarım kavramları listesi oluşturulmuştur. Üçüncü aşamayı oluşturan çalışmada, konut kullanıcısının konut alanlarından beklentilerini ölçebilmek için kapsamlı bir konut tasarımı kullanıcı ilişkisi araştırma modeli geliştirme hedefi ile, birinci ve ikinci aşamalar sonucunda elde edilen teoride ve uygulamada kullanılan tasarım kavram ve kriterleri listeleri temel alınarak bir ‘Konut Tercihleri Anketi’ oluşturulmuştur. Konut Tercihleri Anketi için alan araştırması olarak İzmir İlinin 13 farklı ilçesinde, üst ve üst-orta sosyo-ekonomik gruptan potansiyel konut kullanıcısı ile iki anket çalışması yapılmıştır. Anket sonuçlarının değerlendirilmesi ile modelin uygulanabilirliği ve konut alanlarında iyi tasarım çalışmalarında kullanılabilirliği araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler : Toplu konut alanları, kapalı konut siteleri, mimari tasarım kriterleri, konut kullanıcı beklentileri