ULUSALCI MİMARLIK VE BAŞKENTTE FİNANS MERKEZİ: ANKARA İŞ BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Şefik Seçkin AKŞİT

Danışman: NEŞE GURALLAR

Özet:

Tez çalışması, Türk mimarlığının modernleşme süreci içerisindeki ilk aşaması olarak kabul edilen ulusalcı akımın son yapılarından Türkiye İş Bankası Genel Müdürlüğü yapısının mimari özelliklerini ve yeraldığı kentsel mekan olan Bankalar Caddesi'ni, ekonomi ve ulusalcılık bağlamlarında değerlendirmeyi amaçlamaktadır. 19.yüzyıl ortalarından başlayarak Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomisinin çöküş sürecine paralel olarak İmparatorluk topraklarına giren yabancı sermaye ve bankalar, yapılarını Galata'da Bankalar Caddesi olarak anılacak cadde üzerinde gerçekleştirmişlerdir. Cadde üzerinde yeralan yapılara kimliklerini veren üslup, kaynağı Avrupa olan canlandırmacılık esasına dayalı Neo-klasik üsluptur. Neo-klasisizm anlayışı 19.yüzyıl boyunca İmparatorluk yapılarına da biçim vermiştir. 20.yüzyıl başlarından itibaren İmparatorluk topraklarında yükselen ulusalcı düşünceler ulusal ve bağımsız bir ekonominin kurulması yönünde bir sürecin başlamasına vesile olur. Mimaride ulusalcı üslubun ortaya çıkması da bu dönemde gerçekleşir. Giulio Mongeri, I.Dünya Savaşı'nın ardından modern bir ulus devlet olarak kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin finans merkezi Bankalar Caddesi'nde gerçekleştirdiği finans yapılarıyla, Cadde'ye ulusalcı bir görüntü kazandıran mimar olmuştur. Türkiye'nin ilk özel bankası olma özelliğini taşıyan Türkiye İş Bankası'nın genel müdürlük yapısı, ulusalcı değerlerin ve bağımsız ekonominin temsil edildiği bir kentsel mekan olan Bankalar Caddesi'nin kuzeydoğu ucuna, tarihsel önem taşıyan bir noktaya, Hakimiyet-i Milliye (Ulus) Meydanı'na konumlanarak Cumhuriyet yönetiminin ideolojisiyle bütünleşir. Yapı ulusalcı üslupta gerçekleştirilmiş özgün bir yapıt olarak ortaya çıkmaktadır.