Erken dönemde dehidratasyon riski olan bebeklerin saptanmasında ve emzirme süresinin tahmininde emzirmeyi değerlendiren testlerin kullanımı


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nilgün Altuntaş

Danışman: YILDIZ ATALAY

Özet:

WHO ve AAP, bebeklerin 6 aya kadar tek başına AS ile beslenmesini önermektedir. Ancak çeşitli nedenlerle ek gıdalara erken başlanmaktadır. Emzirmeyi erken kesme nedenlerinin tespit edilmesi ve bunları önlemeye yönelik stratejiler geliştirilmesi önemlidir. Bu çalışma emzirmeyi değerlendiren testlerden LATCH ve IBFAT'ın erken dehidratasyon ve emzirme süresini öngörmede değerli olup olmadığını tespit etmek, annenin özgüveninin ve depresyonun emzirme süresi üzerine etkisini araştırmak ve emzirmeye etki eden diğer faktörleri saptamak amacı ile yapılmıştır. 151 sağlıklı term tekiz bebek ve anneleri çalışmaya alındı. Hastanede bebeklerin emmeleri LATCH, IBFAT, annelerin özgüvenleri BSES-SF skorları ile değerlendirildi. Taburculuk sonrası bebeklerin kilo kayıpları ve ilk 4 ay beslenme şekilleri takip edildi. Ayrıca annelere 10.gün ve 2.ayda Edinburg Depresyon Ölçeği uygulandı. Kilo kaybı (≥10 ve <10 kilo kaybedenler) ve ilk 4 ayda tek başına AS alma durumuna göre (tek başına AS alanlar ve alamayanlar) gruplar karşılaştırıldı. Doğum sonrası AS ne başlama ve taburculuk sırasında AS verilme oranı %100 tespit edilmiştir. Erken dönemde bebeklerin %16'sında ≥%10 kilo kaybı görülmüştür. Erken dönemde mama başlama oranı %20 tespit edilmiştir. Primipar olma, emzirme deneyiminin olmaması, annenin düşük emzirme hedefi, ilk hafta formül mama kullanımı, pompa kullanımı, meme çatlağı, göğüs ucu problemleri, sütün ilk saat içerisinde gelmemiş olması ≥%10 kilo kaybı için risk faktörleri olarak saptanmıştır. Yüksek LATCH (tüm saatler) , IBFAT skorları (12., 24. ve 48.saat ) ve BSES-SF skorları <%10 kilo kaybı ile birliktelik göstermekte idi. İlk 4 ay tek başına AS verilme oranları; 1. ayda %75,5, 2 ayda %76,2, 3 ayda %76,2, 4 ayda %68,9 olarak tesbit edildi. 4 ay boyunca tek başına AS ile besleme ise %55,6 olarak saptandı. LATCH (ilk), İBFAT (12 ve 24.saat) ve BSES skorları (ilk ve 24.saat) tek başına AS alanlarda anlamlı şekilde daha yüksek tesbit edildi. Testler birbirleri ile uyumlu idi ve saatler içinde skorlar yükseldi. Kilo kaybını ve tek başına AS alımını tahmin etmede duyarlılık ve özgünlükleri düşük olmakla birlikte NPV leri yüksek bulundu. Emzirmeyi değerlendirme yöntemleri yüksek desteğe ihtiyacı olan bebek ve annelerin tesbitinde sağlık personeline yardımcı olabilir.