Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde ara düzeyde (B1-B2) diksiyon eğitiminin sesli okuma üzerindeki etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: NEŞE ÖZKAN

Danışman: MUAMMER NURLU

Özet:

Bu araştırmada, yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde ara düzeyde diksiyon eğitiminin sesli okuma üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Aynı zamanda yabancıların Türkçe öğrenirken sergiledikleri sesli okuma hataları belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma desen kullanılmıştır. Buna göre nicel araştırma yöntemlerinden müdahaleli araştırma olan deneysel araştırma türü kullanılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yapılmıştır.Araştırmanın evrenini Aksaray Üniversitesi'nde 2013-2014 öğretim yılında öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklem ise Aksaray Üniversitesi'nde Türkçe yeterlilik sınavını geçemeyen ve Türkçe destek dersleri alan yirmi iki öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada amaca ulaşabilmek için uzman görüşü alınarak Sesli Okuma Becerisi Değerlendirme Ölçeği' geliştirilmiştir. Ölçeğin güvenirliği için değerlendiriciler arası güvenirlik testi uygulanmıştır.Çalışmada on bir kişiden oluşan deney ve on bir kişiden oluşan kontrol grubu bulunmaktadır. Deney grubunda beş Türkmen, altı Arap; kontrol grubunda ise dört Türkmen; yedi Arap denek bulunmaktadır. Çalışmada deneklere ön test olarak Gazi Üniversitesi TÖMER tarafından yayımlanan Yabancılar İçin Türkçe A2 Temel Düzey kitabında bulunan Uzun Ömrün Sırları, son test olarak da yine Gazi Üniversitesi TÖMER yayınlarından Yabancılar İçin Türkçe B2 Orta Düzey kitabında bulunan Güzel Sanatlar metinleri okutulmuş ve ses kayıtları alınmıştır. Kontrol grubuna müfredata uygun Türkçe eğitimi verilirken, deney grubuna bu eğitimin yanında beş hafta süren bir diksiyon eğitimi verilmiştir.Deney ve kontrol gruplarının ses kayıtları araştırmacı tarafından incelenmiş ve sesli okuma hataları belirlenmiştir. Buna göre ses yutumu, gereksiz ses ya da eklerin eklenerek okunması, yanlış ses kullanılması ve benzeterek okuma hata türleri tespit edilmiştir. Çalışma sonunda diksiyon eğitimi alan deney grubunda tüm hata türlerinde kontrol grubuna göre daha fazla ilerleme olduğu görülmüştür.Çalışmada deney ve kontrol guruplarının ses kayıtları Sesli Okuma Becerisi Değerlendirme Ölçeği' kullanılarak üç değerlendirici tarafından değerlendirilmiştir. Veriler SPSS 20.0 paket programında analiz edilmiştir. Değerlendiriciler arası güvenirlik testi sonucunda değerlendiricilerin verdikleri puanlar arasında anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür. Kontrol grubundaki deneklerin ilk ve son kayıtları arasında sesli okuma becerisi açısından bir farkın olup olmadığı Wilcoxon Testi ile analiz edilmiştir. Buna göre konuşma sesiyle okuma, konuşma hızıyla okuma, sözcükleri doğru ve anlaşılır bir biçimde söyleme, harfleri doğru söyleme, anlamın belirginleşmesine yardımcı olacak nitelikteki tamlama, tümce gibi anlam öbeklerini doğru vurgulama maddelerinde anlamlı bir fark görülürken diğer ölçek maddelerinde ilk ve son kayıt arasında anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Deney grubundaki deneklerin ilk ve son kayıtları arasındaki sesli okuma becerisi değişimi yine aynı testle gözlenmiştir. Buna göre konuşma sesiyle okuma ve ses tonunu metnin anlamına ve duygusuna göre ayarlama dışındaki tüm maddelerde anlamlı bir fark olduğu gözlenmiştir. Son olarak deney ve kontrol grupları arasındaki sesli okuma beceri düzeyleri ilk ve son kayıtlar üzerinden karşılaştırılmıştır. Bunun için Mann-Whitney U Testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda diksiyon eğitimi alan deney grubunun sesli okuma becerisinde, bu eğitimi almayan kontrol grubuna göre daha çok artış gözlenmiştir.