Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Öğrenci: MÜCAHİT KÖSE
Danışman: MAHMUT SELVİ
Özet:Bu çalışmada Fen bilimleri öğretmenlerinin hücre bölünmeleri konusundaki pedagojik alan bilgilerini ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesi aynı zamanda fen bilimleri öğretmenlerinin hücre bölünmeleri konusundaki pedagojik alan bilgilerinin betimlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada hücre bölünmeleri konusu pedagojik alan bilgisi ölçeğinin geliştirilmesi için pedagojik alan bilgisinin program bilgisi, öğrenci bilgisi, ölçme ve değerlendirme bilgisi ile öğretim strateji, yöntem ve teknik bilgilerini içerecek şekilde literatür desteği ve uzman görüşleriyle 35 soru hazırlanmıştır. Uzman görüşü ve 20 öğretmenle yapılan ön uygulama ve ön uygulama yapılan öğretmenlerden yedi öğretmen ile soruların anlaşılabilirliği üzerine yapılan görüşmeler sonucunda uygulama öncesi ölçek taslağı 26 sorudan oluşmuştur. Soruların değerlendirilmesi için literatür desteği ve uzman görüşü ile bütüncül rubrik hazırlanmıştır. Araştırmanın örneklemini oluşturan farklı mesleki deneyimlere sahip, farklı yükseköğretim birimlerinden mezun ve farklı uzmanlık alanlarından 182 fen bilimleri öğretmenin 2013-2014 eğitim öğretim yılının 2. döneminde soruları cevaplamaları sağlanmıştır. Tüm öğretmenlerin sorulara verdikleri cevaplar iki puanlayıcı tarafından, ek olarak rasgele seçilen 20 öğretmenin sorulara verdikleri cevaplarda ayrı üçüncü bir puanlayıcı tarafından daha rubrik kullanılarak puanlanmıştır. Tüm soruları değerlendiren 1. ve 2. puanlayıcı arasındaki tutarlık katsayısı 0,87 iken üçüncü puanlayıcı ile diğer iki puanlayıcı arasındaki tutarlılık katsayıları sırasıyla 0,82 ve 0,80 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen veriler üzerinden açımlayıcı faktör analizi yapılmış ve maddelerin faktör yükleri hesaplanarak 4 faktörlü 20 sorudan oluşan nihai ölçek elde edilmiştir. Nihai ölçekteki 20 sorudan ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı ise 0,85 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen verilere uygun istatistiksel analizler uygulanmıştır. Fen bilimleri öğretmenlerinin hücre bölünmeleri konusundaki pedagojik alan bilgileri hem genel anlama hem de ayrı ayrı araştırmaya dahil tüm bileşenler temelinde değerlendirilmiştir. Farklı mesleki deneyime sahip, farklı yükseköğretim birimlerinden ve programlarından mezun fen bilimleri öğretmenlerinin pedagojik alan bilgilerinin farklılık gösterip göstermediği de araştırılmıştır. Pedagojik alan bilgisinin araştıramaya dahil edilen bileşenleri arasında ilişki incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; fen bilimleri öğretmenlerinin pedagojik alan bilgilerin ortalama mutlak başarı yüzdesi 63,41'dir. Öğretmenlerin %45'i ortalama mutlak başarının altında, %17'si alınabilecek ortalama puanın altında puan almışlardır. Mesleki deneyimlere göre en yüksek pedagojik alan bilgisi düzeyine sahip fen bilimleri öğretmenleri 5 ila 9 yıl mesleki deneyime sahip olan öğretmenlerken, eğitim fakültesi mezunu fen bilimleri öğretmenlerin pedagojik alan bilgisi düzeyleri diğer fakülte ve yükseköğretim kurumlarından mezun olanlara göre daha yüksek düzeydedir. Uzmanlık alanlarına göre ise fen bilgisi öğretmenliği ve biyoloji öğretmenliği programlarından mezun olan fen bilimleri öğretmenlerinin de Pedagojik alan bilgileri diğer programlardan mezun olanlara göre daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin büyük bir kısmının özellikle kavram yanılgılarını tespit etme ve giderme yöntemleri, alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerini etkili kullanma ve konuya özel öğretim yöntem, tekniklerini belirlemelerinde sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Öğretmenlerin mesleki anlamda sürekli kendilerini geliştiren bireyler olabilmeleri için eğitim fakülteleri ile okul- öğretmen iş birliğinin sürekliliği sağlanarak öğretmenlerin pedagojik alan bilgisi yönünden sürekli gelişimlerine olanaklar sağlanmalıdır. Bu tür konuya özel pedagojik alan bilgisi ölçekleri geliştirilerek öğretmenlerin pedagojik alan bilgilerinin kısa sürede betimlenmesi ve buna bağlı olarak ihtiyaçların belirlenmesiyle birlikte çözümler sağlanabilir.