Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Öğrenci: KASIM YILDIRIM
Danışman: HAYATİ AKYOL
Özet:Bu çalışmanın amacı iş birlikli öğrenme yönteminin ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin Türkçe dersindeki okuduğunu anlamalarına, kelime hazinelerine, akıcı okumalarına ve okuma tutumlarına etkisini araştırmak ve yönteme ilişkin öğrenci ve öğrenci velilerinin görüşlerini belirlemektir. Bu araştırmada araştırmanın hipotezlerini ve araştırma sorularını test etmek amacı ile nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı açıklayıcı-sıralı karma yöntemden faydalanılmıştır. Araştırma 2008-2009 eğitim-öğretim yılında Kırşehir ilinde yapılmıştır. Araştırma bir deney ve iki kontrol grubunda bulunan toplam 69 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma 14 hafta sürmüştür. Dersler deney grubunda iş birlikli öğrenme yöntemine dayalı öğretime göre, kontrol gruplarında ise Türkçe Dersi Öğretim Programı'na dayalı öğretime göre işlenmiştir. Deney grubundaki iş birlikli öğrenmeye dayalı öğretim etkinlikleri ön bilgileri harekete geçirme, soru sorma, metni analiz etme, zihinde canlandırma, özetleme, çoklu deneyim, tekrarlar, paylaşım, açıklama ve derinleştirme gibi süreçleri içermiştir. Açıklayıcı-sıralı karma yönteminin kullanıldığı araştırmanın nicel boyutunda gerçekleştirilen yarı deneysel çalışmada öğrencilerin okuduğunu anlamaları, kelime hazineleri, akıcı okuma düzeyleri, okuma tutumları test edilmiş ve öğrencilerin iş birlikli öğrenme yöntemi ilişkin görüşleri alınmıştır. Ayrıca nitel boyutta öğrencilerin ve öğrenci velilerinin iş birlikli öğrenme yöntemine ilişkin görüşleri yapılan yarı yapılandırılmış odak grup görüşmelerle elde edilmiştir. Nicel olarak elde edilen veriler üzerinde MANCOCA, ANCOVA, frekans ve yüzde analizleri kullanılmıştır. Nitel boyutta elde edilen veriler ise betimsel ve içerik analizleri kullanılarak çözümlenmiştir. Nitel verilerin çözümlenmesi nitel araştırmalarda kullanılan NVivo programı ile desteklenmiştir. Araştırmanın nicel boyutundan elde edilen bulgular öğrencilerin okuduğunu anlama, kelime hazineleri ve akıcı okuma düzeyleri arasında deney grubu lehine anlamlı farkların olduğunu gösterirken okuma tutumları açısından deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir fak bulunmamıştır. Ayrıca nicel anket formundan elde edilen bulgular öğrencilerin iş birlikli öğrenme etkinlikleri ile Türkçe dersini işlemekten keyif aldıklarını göstermiştir. Araştırmanın nitel boyutundan elde edilen bulgular öğrencilerin ifade ettikleri görüşlerin iş birlikli öğrenmelere ilişkin literatürde ortaya konulan temel teorik bilgileri desteklediği, öğrencilerin iş birlikli öğrenme gruplarında olumlu bağımlılık gösterdikleri, kişiler arası becerileri geliştirdikleri, yüz yüze etkileşimi artırdıkları, grup işeyişine önem verdikleri, çatışma çözüm becerilerini artırıp grubun başarılı olması yönünde tartışmaları yönlendirdikleri ve bu çalışmaların başında grup olma sürecine ilişkin bazı problemler yaşadıkları anlaşılmıştır. Yine öğrenci velilerinden elde edilen görüşler öğrencilerin iş birlikli öğrenmeler sırasında olumlu bağımlılıklarını ve kişiler arası becerilerini geliştirdiklerini, iş birlikli öğrenme uygulamaları ile birlikte kendilerinin ve öğrencilerin bu çalışmalara ilişkin olumlu tutumlarının arttığını ve çocuklarının akademik başarılarında anlamlı gelişmeler olduğunu göstermiştir. Dolayısı ile araştırmanın nitel boyutundan elde edilen bulgular nicel boyutta istatistiksel olarak iş birlikli öğrenme yöntemi ile çalışan deney grubu lehine niçin anlamlı farklar çıktığı sonuçlarını daha açık bir şekilde ortaya koymuştur.