STRATEJİK BİR MODEL UYGULAMASI İLE TÜRKİYE DOĞAL GAZ TİCARET MERKEZİ GELİŞİM SÜRECİNİN ANALİZİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yunus Emre İCİK

Danışman: Mehmet Atak

Özet:

Bu tez çalışmasında, Türkiye doğal gaz piyasasının doğal gaz ticaret merkezi olma sürecindeki aşamaları oyun teorisi tabanlı matematiksel modeller yardımıyla incelenmiş ve Türkiye’nin atması gereken adımlar ile ilgili olarak öneriler sunulmuştur. Öncelikle Türkiye doğal gaz piyasasının mevcut durumu ve küresel doğal gaz piyasalarının gelişim süreçleri incelenmiştir. Sonrasında, Avrupa’daki doğal gaz ticaret merkezlerinin özellikleri dikkate alınarak Türkiye’nin doğal gaz ticaret merkezi kurabilmesi için piyasa yapısında yapması gereken değişiklikler belirlenmiştir. Bu değişiklikler, Türkiye doğal gaz piyasasının gelişim sürecini anlatan dört farklı senaryo için Karışık Tamamlayıcılık Problemi (MCP) olarak modellenmiş ve GAMS yazılımının PATH algoritması ile çözülmüştür. Avrupa doğal gaz piyasaları gelişim süreçleri incelemesi ve modellerin çözümü neticesinde Türkiye’nin uzun dönemli kontratlarının bitme aşamasında kontrollü olarak bir takım adımları atması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu çalışmanın literatüre temel katkısı bir doğal gaz ticaret merkezi gelişim sürecini modellemesidir. Bununla birlikte, bu çalışma, Türkiye doğal piyasasını bütün şirketlerin karar mekanizmalarını da içerecek şekilde modellemesi boyutuyla bu alandaki çalışmalara öncülük yapmaktadır. 

Anahtar Kelimeler : Doğal gaz ticaret merkezi, doğal gaz piyasası, piyasa modelleme, piyasa denge modeli