Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İrem Namlı Altıntaş
Danışman: CENGİZ DÖNMEZ
Özet:Bu araştırma Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı ikinci sınıf öğrencilerinin aktif vatandaşlık alanında bilgi, beceri ve değer kazanımlarını tespit etmeyi ve yapılan eylem planına göre düzenlemeyi amaçlar. Araştırma, nitel araştırma deseninde modellenmiş eylem araştırması yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada 13 kadın 11 erkek olmak üzere toplam 24 öğrenci ile çalışılmıştır. Çalışma grubundan daha fazla nitel veri toplayıp derinlemesine bir analiz yapmak için öğrenci tanıma profili, aktif vatandaşlık soru formu ve ders değerlendirme formu dağıtılmıştır. Öğrenci tanıma profili ile katılımcıların orta ve alt sosyo-ekonomik düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aktif vatandaşlık soru formu ile çalışma grubu içerisinde vatandaşlığı farklı şekillerde tanımlayan katılımcılar olduğu tespit edilmiştir. Ders değerlendirme formuyla birlikte katılımcıların süreç boyunca bilgi, beceri ve değer boyutlarıyla ilgili değişim olduğunu ifade ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Aktif vatandaşlıkla ilgili bulunan değerlerin yüzde ağırlıkları sırasıyla; ayrımcılık, cumhuriyet, destekleme, ve benimseme'dir. Katılımcılar, araştırmacı tarafından geliştirilen Aktif Vatandaşlık Başarı testi ile belirlenmiştir. Çalışma grubuna araştırmacı tarafından 9 haftalık aktif vatandaşlık bilgi, beceri ve değer eğitimi verilmiştir. Eylem planı grubun ihtiyaçlarına göre belirlenmiştir. Çalışma süresince grubun aktif vatandaşlıkla ilgili kavramları, bu kavramlara ulaşma yolları ve aktif vatandaşlıkla ilgili değerlerini incelemek ve düzenlemek için dersler kamera ile takip edilmiş, her dersin bitiminde derslerin transkripsiyonu yapılmıştır. Daha sonra bu metinler üzerinde içerik analizi ve tematik analiz yapılmıştır. Bulunan temalar alanda uzman bir araştırmacı tarafından kontrol edilmiş, Miles ve Huberman'ın güvenirlik formülüne göre güvenirlik oranı %75 bulunmuştur. 10. haftada bir Değerlendirme Oturumu yapılmış ve Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı 3. sınıftan 1 kadın ve 4 erkek öğrenciyle katılımcıların aktif vatandaşlıkla ilgili bilgi, beceri ve değer yönünde nitel bir değerlendirmeleri yapılmıştır. Aktif vatandaşlık değerlerini betimleyebilmek amacıyla araştırmacı tarafından Aktif Vatandaşlık Değer Ölçeği geliştirilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda cumhuriyet, ayrımcılık, aktif vatandaşlığı benimseme ve aktif vatandaşlığı destekleme olmak üzere 4 boyut ortaya çıkmıştır. Ölçekte Cronbach Alfa sayısı ,835 çıkmış açıklanan varyans oranı ise %54,01 bulunmuştur. Çalışma grubu 30 kişinin altında olduğu için betimsel istatistik yardımıyla grubun ölçekte çıkan boyutlara ilişkin tutumları yüzde ve frekans olarak belirlenmiştir. Uygulanan ölçeğin sonuçlarına göre aktif vatandaşlık değerlerinin kültürel düzeyde daha fazladır. Çalışmanın sonunda katılımcıların süreç boyunca bilgiye ulaşma yolarında eleştirel düşünme yönünde bir artış olduğu ve kültürel anlamda toplumsal birlikteliği vurgulayıcı bir aktif vatandaşlık benimsedikleri ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak Sosyal Bilgiler Öğretmen adaylarının aktif vatandaşlıkla ilgili bilgi ve becerilerinde demokratik anlamda aktif vatandaşlığı geliştirici kazanımlar sağlanabileceği düşünülmüştür.