Kobalt içerikli karbon nanomalzemeler ile amonyaktan hidrojen üretimi çalışmaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: AYTAK MAMMADLI

Danışman: DİLEK VARIŞLI

Özet:

Bu tez çalışmasında, amonyaktan yüksek verimle hidrojen üretmek için mezogözenekli karbon ve aktif karbon ile farklı kobalt tuzları kullanılarak nanokatalizörlerin sentez, karaterizasyon ve aktivite çalışmaları yapılmıştır. Katalizörlerin sentezi emdirme yöntemi ile gerçekleştirilmiş olup, kobalt öncül madde olarak kobalt nitrat, kobalt asetat ve kobalt klorür tuzları farklı miktarlarda yüklenmiştir. Hazırlanan katalizörlerin yapısal özellikleri, X-ışını kırın deseni analizi, azot fizisorpsiyon analizi SEM-EDS teknikleri ile belirlenmiştir. Reaksiyon çalışmaları sabit yataklı sürekli akış reaktöründe 0,1 g katalizör kullanılarak 60 ml/dak saf amonyak akışında 400-700oC reaksiyon sıcaklığında test edilmiştir. Mezogözenekli karbon destekli katalizörlerin aktif karbon destekli katalizörlerden daha yüksek yüzey alanına sahip olduğu belirlenmiştir örneğin CoAs@MC(0.05) katalizörünün yüzey alanı 218 m2/g iken CoAs@AC(0.05) katalizörünün yüzey alanı 23 m2/g'dir. Kobalt oksit kristalleri hazırlanan bütün katalizörlerin yapısında gözlenirken, kobalt klorür kullanılan katalizörlerin yapısında ise uygulanan ısıl işlemler sonrasında bir miktar klor kaldığı tespit edilmiştir. Sentez koşullarında aynı metal yükleme miktarında hazırlanan katalizörlerden mezogözenekli karbon destekli katalizörlerin aktif karbon destekli katalizörlere göre daha yüksek kobalt içeriği elde edilen EDS sonuçlarından görülmüştür. Mezogözenekli karbon destekli kobalt nitrat (CoN@MC(0.5)) ve kobalt asetat yüklü katalizörlerle (CoAs@MC(0.05) ve CoAs@MC(0.1)) reaksiyon sıcaklığı 600oC iken toplam dönüşüme ulaşılmıştır. Mezogözenekli karbon destekli kobalt klorür kullanılarak hazırlanan katalizörlerle ise %80 üzeri dönüşüm alınmıştır. Aynı deney koşullarında, mezogözenekli karbon destekli katalizörlerden kobalt asetat yüklü katalizörler amonyaktan hidrojen üretiminde en yüksek aktiviteyi göstermektedir. Aktif karbon destekli kobalt yüklü katalizörlerin aktivitelerinin ise mezogözenekli karbon destekli kobalt yüklü katalizörlerin aktivitesine göre düşük olduğu görülmüştür ve bu durum yapısal farklılıklarla açıklanmıştır