Öğretmenlerdeki merhamet düzeylerinin cinsiyet, kıdem, branş ve algılanan anne-baba tutumlarına göre incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: BÜŞRA AYDEMİR

Danışman: İBRAHİM KISAÇ

Özet:

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin merhamet düzeylerinin cinsiyet, kıdem, branş ve algılanan anne-baba tutumlarına göre incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim öğretim yılının bahar döneminde Ankara'daki belirlenen okullarda görevine devam etmekte olan ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri oluşturmuştur. Çalışmaya 394 kadın öğretmen ve 206 erkek öğretmen olmak üzere, toplam 600 öğretmen katılmıştır. Araştırmada, öğretmenlerin merhamet düzeyini belirlemek amacıyla, Pommier (2010) tarafından geliştirilmiş ve uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışması Akdeniz ve Deniz (2016) tarafından yapılmış Merhamet Ölçeği (Orijinali: The Compassion Scale) adı verilen ölçekten faydalanılmıştır. Ayrıca, araştırmadaki bağımsız değişkenlere yönelik olarak araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Çalışmada, betimsel araştırma yöntemi (Alan araştırması) kullanılmış olup, verilerin analizinde betimsel ve ileri istatistik teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen verilerin ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Veri türüne göre, cinsiyet gibi ikili gruplarda t testi, kıdem gibi ikiden fazla gruplarda tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, kadın öğretmenler erkek öğretmenlerden daha merhametlidir. Merhamet düzeyinin 1-5 ve 6-10 kıdem yıllarında düşük olduğu, 11-15, 16-20 ve 21-25 kıdem yıllarında yükseldiği, 26 ve üzeri yıl kıdem yıllarında düştüğü görülmektedir. Edebiyat öğretmenleri, psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğretmenleri, sosyal bilgiler dersleri öğretmenleri ve sınıf öğretmenleri erkek meslek lisesi alan dersleri öğretmenlerinden daha merhametlidir. Öğretmenlerin annelerini algılamalarına göre, merhamet düzeyleri arasındaki fark anlamlı değildir. Babasını duyarlı, merhametli, destekleyici olarak algılayan öğretmenler; babasını duyarlı, merhametli, destekleyici olarak algılamayan öğretmenlerden daha merhametlidir. Babasını hoşgörüsüz olarak algılayan öğretmenler ile hoşgörüsüz olarak algılamayan öğretmenler arasındaki merhamet düzeyi farkı anlamlı değildir. Babasını otoriter, cezalandırıcı olarak algılayan öğretmenlerin merhamet düzeyi; otoriter, cezalandırıcı olarak algılamayan öğretmenlerden daha düşüktür.