Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Öğrenci: NAGİHAN İMER ÇETİN
Danışman: MEHMET FATİH TAŞAR
Özet:Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası anlayışlarını hipermedya ortamında geliştirmek ve bu süreçte özdüzenlemenin rolünü araştırmaktır. Bu amaçla araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada bilgisayar destekli öğrenimin gerçekleştirildiği bilimin doğası içerikli hipermedya öğrenme ortamı tasarlanmıştır. İkinci aşamada, bilimin doğasının öğreniminde hipermedyanın ve özdüzenlemenin etkililiği incelenmiştir. Çalışma 2011-2012 bahar yarıyılında bir büyükşehir üniversitesindeki fen bilgisi öğretmenliğinde öğrenim gören iki 3. sınıf şubesi ile yürütülmüştür. Şubelerden biri rastlantısal olarak hipermedya ortamında bilimin doğasının öğreniminde özdüzenlemenin etkisini incelemek için Deney 1 grubuna, diğer şube ise bilimin doğasının öğreniminde hipermedyanın rolünü incelemek için Deney 2 grubuna atanmıştır. Her iki gruptaki katılımcılar çalışma esnasında Bilimin Tarihi ve Doğası dersini almaktaydılar. Deneysel çalışmalar iki grupta bu ders çerçevesinde 6 hafta boyunca yürütülmüştür. Araştırmada ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Bu amaçla ilk olarak iki grubun bilimin doğası hakkındaki görüşleri Bilimin Doğasına Yönelik Görüşler (BDYG) anketi, bilimin doğası hakkındaki kavramları kavram haritası aracılığıyla tespit edilmiştir. Özdüzenleme davranışları verileri Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği (GÖSÖ) ile iv elde edilmiştir. Araştırmanın deneysel kısmında Deney 1 grubundaki öğretmen adayları bilimin doğasını hipermedya aracılığıyla özdüzenleme davranışlarını kullanmaya teşvik edilerek, Deney 2 grubundaki öğretmen adayları ise bilimin doğasını sadece hipermedyayı kullanarak öğrenmişlerdir. Deneysel çalışmalar esnasında öğretmen adaylarının özdüzenleme davranışlarını daha detaylı incelemek amacıyla her iki gruptan maksimum çeşitlilik örneklemesine göre seçilen toplam 10 öğretmen adayına sesli düşünme protokolü uygulanmıştır. Deneysel çalışmalardan sonra BDYG, kavram haritası ve GÖSÖ son test olarak iki gruba tekrar uygulanmıştır. Bu çalışma sonucunda özdüzenlemenin bilimin doğası anlayışlarını geliştirmede etkili olduğu görülmüştür. BDYG ve kavram haritalarından elde edilen bulgular, Deney 1 grubundaki öğretmen adaylarının bilimin doğası anlayışlarını Deney 2 grubundaki öğretmen adaylarına göre daha fazla geliştirdiklerini göstermiştir. Ayrıca, GÖSÖ ölçeğinden elde edilen bulgular özdüzenleme eğitiminin öğretmen adaylarının özdüzenleme davranışlarının gelişimine yardımcı olduğunu göstermektedir. Sesli düşünme protokolü verileri ise özdüzenleme eğitimi alan Deney 1 grubundaki öğretmen adaylarının Deney 2 grubundaki öğretmen adaylarına göre öğrenmeleri esnasında şu özdüzenleme davranışlarını daha fazla kullandıklarını göstermiştir: Hedef belirleme ve planlama, İşleyen bellekteki hedeflerin yeniden işleme sokma, Öğrenmenin muhakemesi, İçeriğin değerlendirilmesi, İçeriğin yeterliliği beklentisi, Hedeflere yönelik süreci izleme, Kullanılan öğrenme stratejilerini izleme ve Zamanı izleme, Tekrar etme, Notları gözden geçirme, Not alma, Hedefe yönelik arama yapma.