Ergenlerde bilinçli farkındalık ile yeme farkındalığı arasındaki ilişkinin incelenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SALİH SUHA SADIÇ

Danışman: Leyla Özgen

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Amaç: Ergenlerde bilinçli farkındalık ile yeme farkındalığı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evreni 2023-2024 öğretim yılında İstanbul il Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı Sarıyer ve Beşiktaş ilçelerinde bulunan ortaöğretim kurumlarının lise birinci ve ikinci sınıfa devam etmekte olan toplam 929 öğrenci bulunmaktadır. Bu öğrencilerden amaçlı örnekleme ile 556 öğrenciye ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak: “Ergen ve Yetişkinler İçin Bilinçli Farkındalık Ölçeği (EYBF)”, “Yeme Farkındalığı Ölçeği (YFÖ-30)”, “Yeme Tutum Testi (YTT-26)” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı orta öğrenim kurumlarında öğrenim görmekte olan öğrenciler ile “Google form” hazırlanarak çevrimiçi veriler toplanmıştır. Verilerin analizi uygun programda yapılmıştır. İki grup karşılaştırmalarında t-Testi ve ikiden fazla grupların karşılaştırılmasında ise, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. İkiden fazla grupların karşılaştırılması sonucu anlamlı farkın bulunduğu grupları belirlemek için Post-Hoc testlerinden Tukey HSD kullanılmıştır. Ölçek ve alt boyutlarının güvenirliği için Cronbach Alpha analizi yapılmıştır. Ölçekler arasındaki ilişki Pearson Korelasyon testi analizi yapılarak elde edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, ergen ve yetişkinlerde bilinçli farkındalık ölçeğinin yaşa göre Anova testi sonuçları incelendiğinde, dikkat ve farkındalık faktöründen alınan puanların  yaşa göre anlamlı fark göstermektedir. Ergen ve yetişkin bilinçli farkındalık ölçeği ile yeme farkındalığı ölçeği faktörleri arasında güçlü düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Düşünmeden yeme ile ergen ve yetişkinlerde bilinçli farkındalık ölçeği faktörü olan kendini kabullenme faktörü arasında negatif düzeyde zayıf ve anlamlı ilişki saptanmıştır. Duygusal yeme faktörü ile dikkat ve farkındalık faktörü arasında pozitif düzeyde zayıf ve anlamlı ilişki görülmüştür. Ergenlerin yeme tutumu ölçeğinin cinsiyete göre t-testi analizinde, bulumia faktöründe anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Bulimia faktörün de hem kadınların hem de erkeklerin puanların yüksek olduğu belirlenmiştir. Oral kontrol puan ortalaması kadınlarda yüksek iken, erkeklerde puan ortalamasının düştüğü saptanmıştır. Bu duruma göre, ergenlerde bilinçli farkındalık ile yeme farkındalığı ilişkisini arttırılması gerektiği önerilebilir. Bunun için ergenlerin ve ailelerinde bilinçli farkındalık etkinlikleri için okul aile iş birliği ile okullarda hem öğrencinin hem de ailelerin bilinçlendirilmesi gerektiğine yönelik daha fazla çalışmaların yapılması önerilebilir.