Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Cihat Burak KORKMAZ
Danışman: MUAMMER NURLU
Özet:geliştirilmesi, öğretim sürecine kılavuzluk eden en önemli ilkelerden bir tanesidir. Bu ilke bağlamında bakıldığında dinleme becerisinin ihmal edilmiş bir dil becerisi olduğu, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin dil bilgisi öğretimi veya salt okuma becerisi gibi görüldüğü yadsınamaz bir gerçektir. Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde ortak bir müfredat olmayışı hem ders kaynaklarının oluşturulmasında hem de öğretim uygulamalarında farklılıklara sebep olmaktadır. Çalışmaya konu olan öğretim setlerinde yer alan ders kitaplarındaki dinleme metinlerinin; metin sayıları, metin sınıflandırmaları, metinlerdeki kelime sayıları, dil bilgisi konularının öğretim sıraları, metinlerde yer alan ama işlenmeyen dil bilgisi konuları ve metin işleme süreleri incelenip değerlendirilmiştir. Çalışmanın örneklemini Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti (YİTÖS) ve İstanbul Üniversitesi tarafından hazırlanmış İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti (İYTÖS)’ne ait A1, A2, B1, B2 ve C1 ders kitapları oluşturmaktadır. Çalışmanın yöntemi nitel araştırma olarak belirlenip, doküman analizi ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. İlgili öğretim setlerinin dinleme metinlerinin ders işleme süreleri tespit edilirken üç uzman öğretim elemanı görüşü alınarak bir akademik takvim süresince uygulama yapılmıştır. Araştırma sonucunda YİTÖS ders kitaplarında 146, İYTÖS ders kitaplarında 90 dinleme metni tespit edilmiştir. Oluşturulma v şekline göre YİTÖS’te yer alan dinleme metinlerinin 115 tanesinin kurma, 31 tanesinin özgün olduğu; İYTÖS’te yer alan dinleme metinlerinin ise 66 tanesinin kurma, 24 tanesinin özgün olduğu tespit edilmiştir. İşlevlerine göre metinlerin YİTÖS’te 59 kullanım işlevli, 83 edebî ve 4 diğer metin; İYTÖS’te ise 49 kullanım işlevli ve 41 edebî metin olduğu tespit edilmiştir. Türlerine göre metin sınıflandırması içerisinde her iki öğretim setinde de 6 farklı metin türüne yer verilmiştir. Ancak YİTÖS’te resmî yazı türüne; İYTÖS’te de diğer metin türüne yer verilmemiştir. Çeşitlerine göre metin sınıflandırmasında YİTÖS’te 28 farklı metin çeşidine; İYTÖS’te de 23 farklı metin çeşidine yer verildiği tespit edilmiştir. Bir öğretim setinde yer alıp diğer öğretim setinde hiç yer almayan toplam 16 çeşit metne rastlanmıştır. Kelime sayısı olarak; YİTÖS’te 33.065; İYTÖS’te 16.688 kelime kullanılmıştır. YİTÖS ders kitaplarında yer alan 49 farklı dil bilgisi konusunun dinleme metinlerinde 409 kere, İYTÖS ders kitaplarında yer alan 46 farklı dil bilgisi konusunun ise dinleme metinlerinde 357 kere işlenmediği tespit edilmiştir. YİTÖS dinleme metinlerinin kayıt süreleri 426,5', 7 saat, 10,5 ders saati; İYTÖS dinleme metinlerinin kayıt süreleri 186', 3 saat ve 4,5 ders saati olarak hesaplanmıştır. YİTÖS dinleme metinlerinin işleme süreleri 1750', 29 saat ve 43,5 ders saati olarak hesaplanırken İYTÖS dinleme metinlerinin işleme süreleri 875', 14,5 saat ve 21,5 ders saati olarak hesaplanmıştır. Hem kayıt süreleri hem de metin işleme süreleri dâhil edilerek yapılan genel metin işleme süresi toplamı YİTÖS’te 2176,5', 36 saate ve 54 ders saatine; İYTÖS’te ise 1061', 17,5 saat, 26,5 ders saati olarak hesaplanmaktadır. Yapılan incelemenin ve değerlendirmenin sonunda dinleme metinlerinin; metin sayısı, metin türü, kelime sayısı, dil bilgisi öğretimi ve ders işleme süresi bakımından nasıl olması gerektiği konusunda sonuçlara ulaşılmış ve bu sonuçlara bağlı önerilerde bulunulmuştur.