Heteroptera takımının farklı familyalarında erkek ve dişi üreme yapısı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NURCAN ÖZYURT KOÇAKOĞLU

Danışman: SELAMİ CANDAN

Özet:

Bu çalışmada Heteroptera’nın farklı familyalarına ait türlerinin erkek ve dişi üreme sistemlerinin iç yapıları morfolojik, histolojik ve ultrastrüktürel olarak ışık, stereo, taramalı elektron (SEM) ve geçirmeli elektron (TEM) mikroskopları ile incelenmiştir. Eurydema ventrale (Kolenati, 1846) ve Pyrrhocoris apterus (Linnaeus, 1758)’ta erkek üreme sistemi bir çift testis, bir çift vas deferens, bir çift seminal kese, yardımcı bezler, bir ejakülatör kese, bir çift ektodermal kese, bir ejakülatör kanal ve bir aedeagustan oluşmaktadır. Diğer yapılardan farklı olarak Centrocoris variegatus Kolenati, 1845 ve Lygaeus equestris (Linnaeus, 1758)’te bir ektodermal kese vardır. Gerris lacustris (Linnaeus, 1758)’te ise erkek üreme sisteminde yardımcı bezler, ejakülatör kese ve ektodermal kese bulunmamaktadır. Çalışılan türlerde her bir testis farklı sayıda testiküler foliküle sahiptir. Her testiste, E.ventrale ve L. equestris’te 7, P. apterus’ta 6-7, G. lacustris’te 2, C. variegatus’ta 6 testiküler folikül vardır. Testiküler foliküller üç farklı zondan (büyüme zonu, olgunlaşma zonu ve farklılaşma zonu) oluşmaktadır. Bu gelişim zonlarında farklılaşan olgun spermler vas deferens aracılığıyla seminal keseye aktarılarak, burada depo edilmektedir. Dişi üreme sistemi bir çift ovaryum, bir ortak kanal, bir çift lateral kanal, bir spermateka ve yardımcı bezlerden oluşmaktadır. E.ventrale, L. equestris, C. variegatus, P. apterus’ta her ovaryum 7 ovaryole, G. lacustris’te ise 4 telotrofik ovaryole sahiptir. Her ovaryol terminal filament, germaryum, vitellaryum ve pediselden oluşmaktadır. E.ventrale, L. equestris, C. variegatus, P. apterus ve G. lacustris’te vitellaryum, farklı gelişim (previtellogenez, vitellogenez ve koryogenez) aşamalarında oositlere sahiptir. Vitellaryumdaki oosit yüzey morfolojisi, histoloji ve ultrastrüktürü türlere ve oosit gelişimine bağlı olarak değişir