Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Banu ALTINOVA
Danışman: ALEMDAR YALÇIN
Özet:Edebî eleştirinin amacı, bir eserin olumlu ve olumsuz yanlarını göstererek başarılı ve estetik olanı belirlemek, sanatçının eser vermesi için gereken sanat ortamını hazırlamaktır. Edebiyatımıza Batı literatüründen girmiş bir kavram olan eleştiri, Tanzimatztan itibaren müstakil bir tür olarak görülmüştür. Cumhuriyet döneminde eleştirmenlerin artışı, akademisyen eleştirmenlerin yetişmesi, eleştiri kuramıyla ilgili çalışmalar, eleştirinin nitelik ve nicelik açısından gelişmesini sağlamıştır. Eleştirmenlerin edebî türlerin eleştirisinde uzmanlaşmaları da bu gelişmeyi olumlu yönde etkilemiştir. 1960-1980 arası yazılarda eleştiri edebî bir tür olarak kabul edilmiş, bir eserin edebî ölçülere göre değerlendirilmesi gerekliliği dile getirilmiştir. 1960ztan önce var olan eleştiri ve eleştirmenin varlığı/yokluğu tartışmaları, bu dönemde de devam etmiştir. Dönem içerisinde romanımızın edebî bir tür olarak geldiği nokta, romancımızın nitelikleri üzerinde tartışılmıştır. Roman eleştirileri tek bir roman üzerinde yapılmakla birlikte bir romancının birden fazla eserinin değerlendirilmesi şeklinde de yapılmıştır. Köy, kent, kentte bireyin psikolojik çatışmalarını konu alan romanlar hakkında yazılan eleştiri yazıları çoğunluktadır. Özellikle köy romanlarının eleştirisinde, eleştirmenlerin öznel ve ideolojik bakış açıları etkili olmuştur. Köy romanı konusundaki yazılarda, birbirinden farklı görüşler ortaya konulmuş, şehir romanı köy romanı tartışmaları yapılmıştır. Dönemin siyasi ortamı da roman eleştirilerini etkilemiş, özellikle 12 Mart dönemini anlatan romanlara dikkat çekilmiştir. 1960-1980 yılları ülkemizin gerek siyasi gerek ekonomik ve kültürel bakımdan hızla değiştiği bir dönemdir. Bu tezde, böyle bir dönemin bütün kültür, sanat ve edebiyat dergilerinde yer alan roman üzerine yapılmış eleŞtirileri tasnif edilerek incelenmiş, romanlar tematik özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Çalışmada, yalnızca bir durum tespiti yapılmamış; eleştiri, edebî bir tür olarak özellikleriyle birlikte incelenip eleştiri yazılarının ortak ve benzer özellikleri, başarılı yönleri ve zaman zaman başarısızlıkları gerekçeleriyle birlikte ortaya konulmaya çalışılmıştır.