İnternet bağımlılığını yordayan psikososyal faktörler


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: ÖNDER BALTACI

Danışman: FERİDE BACANLI

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı üniversite öğrencilerinin cinsiyetlerinin, heyecan arama, sosyal destek, yalnızlık düzeyleri ve kişilik özelliklerinin internet bağımlılığını yormada güçlerini belirlemektir. Ayrıca bu araştırmada internet bağımlılıklarının cinsiyet, yaş ve algılanan akademik başarı düzeyine göre anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığını incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Ahi Evran Üniversitesi'nde 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Eğitim Fakültesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Sağlık Yüksekokulu ve Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulunun çeşitli bölümlerinde öğrenim gören olan 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmada seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu 635'i kız, 238'i erkek olmak üzere toplam 873 öğrenciden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında İnternet Bağımlılığı Ölçeği; Sıfatlara Dayalı kişilik Testi; Arnett Heyecan Arama Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, UCLA Yalnızlık Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veri analizinde pearson momentler çarpım korelasyon katsayısı, hiyerarşik regresyon analizi, bağımsız gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi ve Tukey testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları internet bağımlılığının en önemli yordayıcısının duygusal dengesizlik olduğunu; bu değişkeni yalnızlık, cinsiyet, dışa dönüklük, deneyime açıklık, heyecan arama, sorumluluk, yumuşak başlılık ve sosyal destek değişkenlerinin izlediği görülmüştür. Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiği; erkek üniversite öğrencilerinin kız üniversite öğrencilerinden daha yüksek internet bağımlılığı düzeyine sahip olduğu bulunmuştur. Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılık düzeyleri yaşa göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin algılanan akademik başarı düzeylerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği bulunmuştur. Algılanan akademik başarısı düşük olan üniversite öğrencileri orta ve yüksek düzeye sahip olan öğrencilere; orta düzey başarıya sahip olanlar yüksek düzeyde akademik başarıya sahip olanlara kıyasla daha yüksek internet bağımlılığı düzeyine sahiptirler. Araştırma sonuçları ilgili literatüre dayanılarak tartışılmıştır. Teoriye ve gelecek araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.