Tıbbi Atıkların Geri Kazanımı İçin Tersine Lojistik Ağ Tasarımı: İzmir Örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Senem Kesici

Danışman: HADİ GÖKÇEN

Özet:

Hammadde, yarı mamul, nihai ürün ve buna ilişkin bilgilerin tüketim noktasından üretim noktasına doğru, değer kazanımı veya uygun şekilde bertaraf edilmesini sağlamak amacıyla etkin akışını planlama, uygulama ve kontrol etme faaliyetleri olarak adlandırılan tersine lojistik, çevre sorunlarına etkin çözüm bulabilmek için ve yasal faktörlerin önem derecesinin, toplum bilincinin, çevreye olan duyarlılığın artmasıyla birlikte giderek önem kazanmaktadır. Diğer yandan atıklar içerisinde sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıklar, dinamik ve değişen bir veri tabanına sahip olması nedeniyle tahmin edilmesinin diğer atıklara göre daha zor olması, bu konuda çok fazla problem şartlarına anında cevap verebilecek matematiksel modellerle çalışılmamış olması, çevreye zararı riskinin yüksek olması, bu konuda çalışmayı daha gerekli hâle getirmektedir. Bir çok tıbbi atık tipi mevcuttur ve her bir tip atığın kendi riskleri ve uygun yok etme metodları vardır. Atık yönetimi teknolojisi geliştikçe, sağlık kurumlarınca üretilen atıkların çeşidinin artmasıyla da atıkları sınıflandırmak öncesinden daha zor hâle gelmekte ve atık yönetimi daha kompleks ve zor bir hâl almaktadır. Bunun yanında sağlık kurumlarından kaynaklanan atıkların çevreye olan risklerinden dolayı daha yakından izlenmesine ve geniş tıbbi servis sağlayıcılarını da içeren tıbbi atık ağı tasarımına önem verilmelidir. Dolayısıyla bu tezde tıbbi atıkların geri kazanımı için tersine lojistik ağ tasarımı yapılmıştır. Toplanan atıkların atık tiplerine göre işlem görüp tehlikesiz hâle getirelerek evsel atıklarla beraber nihai düzenli depo alanlarında bertaraf edildiği, minimum maliyetle optimal dağıtım kararlarının ve yeterli sayıda tesis açma kararlarının verildiği bir tersine lojistik ağ tasarımıyla ve ülkemizde tam etkin bir tıbbi atık yönetimi faaliyetlerinin yürütülememesi sebebiyle örnek ve öncü bir çalışma olması amaçlanmıştır. İzmir ili için üretilen tıbbi atıkların tersine lojistik ağ tasarımı yapılmış, literatürde yapılan çalışmalarla karşılaştırılmış ve önerilen modeller gerçek veriler yardımıyla GAMS paket programında çözülmüş, elde edilen sonuçlar değerlendirilmiş ve senaryo analizleri yapılarak İzmir ili için etkin bir atık yönetimi için önerilerde bulunulmuştur.