Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşe Yavaş Bayındır
Danışman: MÜBECCEL ERGUN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Su-buhar çevrimlerinde korozyon çoğunlukla kazan borularında görülmektedir. Kazan boruları 15Mo3, 13CrMo44, 10CrM910 ve benzeri kalite çelikler kullanılarak üretilen borulardır. Asitle yıkama işlemlerinde hidroklorik asit, sitrik asit, hidroflorik asit vb. gibi asitler kullanılmaktadır. Bu çalışmada, kazan borularında sıkça kullanılan fakat üzerine çok da araştırma yapılmamış 15Mo3 çeliğinin sitrik asit içerisindeki korozyonunu önlemek amacıyla D-Valine, L-Arginine, L-Cystine, N-Acetyl-L-Cysteine, L-Asparagine-Monohydrate, Oxalic Acide Dehydrate, L-Cystein Hydrocloride Monohydrate, L-Aspartic Acide, DL-Aspartic Acide, D-Alanine, DL-Methionine, L-Methionine, L-Leucin ve D-Phenylalanine amino asitlerinin inhibitör etkileri incelenmiştir. Sözü edilen inhibitörler 1000ppm konsantrasyonda hazırlanmış olup, kütlece %1 sitrik asit ortamında inhibitif etkilerine bakılmıştır. En iyi inhibitif etki gösteren beş inhibitörle (N-Acetyl-L-Cysteine, L-Cystein Hydrocloride Monohydrate, L-Cystine, L-Aspartic Acid ve DL-Aspartic Acide) daha ayrıntılı deneysel çalışmalar yapılmıştır. Parametre olarak sıcaklık (25oC-55oC) ve derişim (250 ppm-5000 ppm) seçilmiştir. İnhibitör verimi yüksek bazı inhibitörlerle kütlece %1 sülfürik asit ortamında aynı çalışmalar tekrar edilmiştir. Tekli inhibitör çalışmalarının ardından kütlece %1 sitrik asit ortamında ikili inhibitör karışımıyla da çalışılmıştır. Akım potansiyel eğrileri potansiyostatik yöntemle çizilerek, korozyon hızları tafel ekstrapolasyonu yöntemiyle elde edilmiştir. Bulunan korozyon hızları yardımıyla inhibitör verimleri belirlenmiştir. Amino asitlerin metal yüzeyinde adsorpsiyonla etkili olduğu düşünülerek adsorpsiyon izotermleri çizilmiştir. Aktivasyon enerjilerini (Ea) belirlemek amacıyla da her bir inhibitör için Lni - 1/T grafikleri çizilmiştir. Sonuç olarak, kütlece %1 sitrik asit ortamındaki etkinlik sıralaması şu şekildedir: N-Acetyl-L-Cysteine > L-Cystein Hydrocloride Monohydrate = L-Cystine > L-Aspartic Acide > DL-Aspartic Acide. Çalışılan inhibitörlerden sırasıyla %69, %64, %64, %51 ve %50 verim elde edilmiştir. Hem sitrik asit hem de sülfürik asit ortamında genellikle inhibitör derişiminin artmasıyla inhibitif verimin arttığı, sıcaklığın artmasıyla birlikte azaldığı gözlenmiştir.