Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAHAR KAPTANER İĞCİ
Danışman: ZEKİ AYTAÇ
Özet:Bu çalışma, Hypericum pseudolaeve Robson (HP) ve Verbascum stachydifolium Boiss & Heldr. var. stachydifolium’un (VS) maserasyon ve soxhlet yöntemleriyle elde edilmiş metanollü ve sulu ekstrelerinin in vitro yara iyileştirici etkilerini ve bunların sitotoksisiteleri, antioksidan aktiviteleri ve fenolik bileşenlerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Toplam fenolik ve flavonoid içerikleri, spektrofotometri bazlı yöntemler kullanılarak ölçülmüştür. Bitki ekstrelerinin antioksidan aktivitesi DPPH ve total antioksidan kapasite (fosfomolibden) yöntemleri ile belirlenmiştir. Ekstrelerin L929 fare fibroblast hücreleri üzerindeki sitotoksik etkileri MTT yöntemi ile belirlenmiş ve ayrıca in vitro yara modeli olarak ekstre uygulanmış fibroblast hücrelerinin göçü hücre çizik testi ile değerlendirilmiştir. Türlerin kimyasal içeriği Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi (YBSK) ile analiz edilmiştir. Ek olarak, yara iyileşmesinde önemli olduğu bilinen kollajen tip I, FGF-7, TGF-β1 ve VEGF gen ifadeleri RNA ve protein seviyesinde sırasıyla qRT-PCR ve ELISA yöntemleri ile değerlendirilmiştir. HP ekstrelerinde VSʼye göre daha fazla total fenolik (HP: 123,03-177,21; VS: 41,41-104,48 mg/g GAE) ve total flavonoit (HP: 21,79-123,40; VS: 13,22-52,65 mg/g RUE) bulunmuştur. Antioksidan aktivite DPPH yöntemiyle HP için 13,04-14,68, VS için 31,08-113,83 μg/ml IC50 değerleri arasında belirlenmiştir. Toplam antioksidan kapasite ise HP ekstrelerinde 243,91-318,67, VSʼde 119,27-215,46 mg/g AAE olarak bulunmuştur. YBSK sonuçlarına göre, bakılan bileşikler arasında HP ekstrelerinde epikateşin en bol olarak bulunmuştur ve kayda değer ölçüde hiperosit, kersetin, kersitrin ve gallik asit bulunduğu belirlenmiştir. VSʼde ise gallik asit, rutin ve kersetin diğer bileşiklerden daha fazla miktarda bulunmuştur. Ekstreler 31,25-500 μg/ml konsantrasyon aralığında kullanıldığında 18, 24 ve 48 saatte fibroblast hücreleri üzerinde belirgin bir toksik etki göstermemiştir. İstisnai olarak maserasyon ile elde edilmiş VS metanol ekstresi 500 μg/ml konsantrasyonda tüm saatlerde toksik etki gösterirken, VS sulu ekstresi aynı dozda 48 saatte toksik etki göstermiştir. Hücre çizik testindeki en iyi etki, her iki türün de maserasyon yöntemiyle elde edilen sulu ekstrelerinde görülmüştür. HP ve VS sırasıyla %76,7 ve %60,4 hücre kapatma değerleri ile kayda değer aktivite göstermiştir. İfade seviyelerine qRT-PCR ile bakılan sitokinler ve kollajen her iki bitkinin sulu ekstresi uygulandıktan sonra artış göstermiştir. VEGF ve TGF-β1 ifadesi HP uygulamasında daha fazla artış gösterirken, FGF-7 ise VS grubunda daha fazla artmıştır. ELISA yöntemi ile de benzer sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçları, HP ve VSʼnin yara iyileştirici özelliklerini in vitro yöntemler ile ortaya koymuş, fibroblastlarda yara iyileşmesinde önemli sitokinlerin ekspresyonunu arttırdığını ve çeşitli fenolik bileşikleri içerdiğini göstermiştir