Raylı sistem güzergahlarında sürdürülebilir karayolu kavşak tasarımı: Konya kent merkezi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yusuf ÜZER

Danışman: Hayri Ulvi

Özet:

Son yıllarda nüfus, kentleşme, hareketlilik gibi hızla artan nedenlerden dolayı ulaşım talebi ve özel taşıt sahiplik oranları her geçen gün artmakta ve ulaşım problemlerini ortaya çıkarmaktadır. Bu problemler insan yaşamını doğrudan olumsuz etkilediğinden dolayı ulaştırma mühendisliğinin önem arz eden çalışma konuları arasında yer almaktadır. Ulaştırma mühendisliği açısından ulaşım problemlerine çözümler sunmak ve ulaşım talebindeki bu artışı karşılamak için daha güvenli, sürdürülebilir, konforlu ve güvenilir ulaşım hizmeti vermek amacıyla yeni projeler geliştirilmektedir. Teknolojik gelişmeler sayesinde öneri projeleri sahada uygulanmadan önce bilgisayar ortamında modelleyerek test edebilme imkanı sunan trafik simülasyon programları kullanılmaya başlanmıştır. Bu programlar ile zaman ve maliyet açısından tasarruf sağlanmakla birlikte mevcut ve öneri projelere ait analizler yapılarak projeyle ilgili sonuçlar alınmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında, Konya ili, Selçuklu ilçesi sınırları içerisinde yer alan Konya Büyükşehir Belediyesi’nin Konya Büyükşehir Belediye Stadyumu ile Konya Şehir Hastanesi arasında ulaşım problemlerine çözümler sunmak amacıyla yapmayı planladığı tramvay projesi güzergahı üzerinde bulunan trafik hacmi yüksek 5 adet trafik kavşağı incelenmiş ve PTV Vissim mikro-simülasyon programı kullanılarak öneri projeler geliştirilmiştir. Bu sayım verileri kullanılarak mevcut durum ve geliştirilen alternatif projeler mikro-simülasyon programında modellenerek simülasyon çalışmaları yapılmıştır. Simülasyon çalışmalarında ilk adım olarak kavşakların mevcut durumu modellenerek simülasyon çalışması yapılmış ve kavşakların performanslarını değerlendirmek üzere; maksimum kuyruk uzunluğu, ortalama gecikme, CO emisyonu, NOx emisyonu, VOC emisyonları ve yakıt tüketimi olmak üzere 6 tane parametre dikkate alınarak kavşakların ayrı ayrı mevcut durum performans analizleri yapılmıştır. Mevcut durum sabah ve akşam simülasyonu analiz sonuçlarından elde edilen veriler doğrultusunda highway capacity manual dikkate alınarak ortalama gecikme süreleri üzerinden sabah ve akşam mevcut durum kavşak hizmet düzeyleri belirlenmiştir. İkinci adım olarak Konya Büyükşehir Belediyesi’nin yapmayı planladığı tramvay projesi dikkate alınarak sürdürülebilir ulaşımı sağlamak amacıyla kavşak performanslarını olumlu yönde etkileyecek 5 adet alternatif proje geliştirilmiştir. Geliştirilen alternatif projelerin hepsi ayrı ayrı mikro-simülasyon programında modellenerek simülasyon çalışmaları yapılmıştır. Daha sonra Konya için Türkiye İstatistik Kurumu’ndan temin edilen taşıt sahipliği artış oranı verileri dikkate alınarak bütün alternatifler için sayımlar her seferinde %5 artırılarak simülasyon çalışmaları tekrarlanmıştır. Alternatif projeler için yapılan bütün simülasyon çalışmalarında kavşakların performanslarını değerlendirmek üzere yine 6 tane parametre dikkate alınarak kavşakların ayrı ayrı performans analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçlarından elde edilen veriler doğrultusunda highway capacity manual dikkate alınarak ortalama gecikme süreleri üzerinden alternatif projelerin sabah ve akşam kavşak hizmet düzeyleri belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda elde edilen veriler değerlendirilmiş ve sonuç kısmında yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler : Kent içi ulaşım, kavşak tasarımı, trafik simülasyonu, çok ölçütlü değerlendirme, kavşak hizmet düzeyi, PTV Vissim