Dört-beş yaş çocuklarının sosyal davranışları ile ebeveyn davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Öğrenci: BANU EMİNOĞLU

Danışman: SERAP DEMİRİZ

Özet:

Bu çalışma dört-beş yaş çocuklarının sosyal davranışları ile ebeveyn davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Ankara iline bağlı merkez ilçelerinde bulunan özel okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden dört-beş yaş grubu çocukların ebeveynleri ve öğretmenleri oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemine alınacak ebeveyn ve öğretmen sayısını belirlemek için görülme sıklığı ve duyarlılık dikkate alınarak Basit Rastgele Örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini ise 13 özel okulöncesi eğitim kurumundan 101 çocuğun ebeveyni ve dört yaş grubuna ait 7, dört-beş yaş grubuna ait 13, toplam 20 öğretmen oluşturmuştur. Veriler Davranış Derecelendirme Ölçeği, Ebeveyn Kendi Davranışını Değerlendirme Ölçeği ve kişisel bilgi formu ile toplanmıştır. Veri toplama araçlarından DDÖ, çocuklara öğretmenler tarafından uygulanmış, EKDDÖ ve kişisel bilgi formu ise ebeveynlere araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Araştırma verileri bilgisayara işlenmiş, çocuklar ve ebeveynleri ile ilgili demografik bilgiler, tablolar halinde frekans ve yüzdelik değerleriyle birlikte belirtilmiştir. Ardından çalışmada elde edilen veriler SPSS 12.0 paket programı yardımı ile değerlendirilmiştir. İki gruplu karşılaştırmalarda parametrik olmayan testlerden Man Whitney testi, Üç gruplu karşılaştırmalarda ise Kruskall-Wallis testi kullanılmıştır. Değişkenler arası ilişkiye Spearmen korelasyon analizi ile bakılmıştır. Anlamlılık seviyesi olarak 0.05 kullanılmış olup, p<0.05 olması durumunda anlamlı farklılığın olduğu, p>0.05 olması durumunda anlamlı farklılığın olmadığı belirtilmiştir. Araştırmanın sonucunda çocukların sosyal davranışlarına ait bulgulara bakıldığında; Çocukların DDÖ'nin sosyal ilişkiler boyutunda elde ettikleri ortalama puanlarında okul öncesi eğitim kurumuna devam süresine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (P<0.05). Annelerin davranışlarına ait bulgulara bakıldığında; EKDDÖ'nin boyutlarından elde ettikleri ortalama puanlarının arasında yaşlarına göre ayrıcalıklardan yoksunlaştırma boyutunda istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (P<0.05). EKDDÖ'nin boyutlarından elde ettikleri ortalama puanlarının arasında öğrenim düzeylerine göre ilgi ve şefkat gösterme ve ayrıcalıklardan yoksunlaştırma boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (P<0.05). Babaların davranışlarına ait bulgulara bakıldığında; EKDDÖ'nin boyutlarından elde ettikleri ortalama puanlarının arasında yaşlarına göre amaçlara ulaşmada yardımcı olma, tutarlı disiplin ve başarı için baskı boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir (P<0.05). EKDDÖ'nin boyutlarından elde ettikleri ortalama puanlarının arasında öğrenim düzeylerine göre koruyuculuk boyutunda istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (P<0.05). Çocukların sosyal davranışları ile ebeveyn davranışları arasındaki ilişkiye ait bulgulara bakıldığında; babaların EKDDÖ'ye ait standartların belirginliği boyutu ile çocukların DDÖ'ye ait sosyal ilişkiler boyutu puanları arasında aynı yönlü doğrusal bir ilişki bulunmuştur (P<0.05). Araştırma sonuçlarına bağlı olarak, anne-babalara; kendilerini devamlı geliştirerek eğitime açık olmaları, öğretmenlere; toplantı ve özel görüşmeler yolu ile anne babalar ile hem akademik bilgilerini hem de çocuğun gereksinimleri ve gelişimleri ile ilgili bilgilerini paylaşmaları, bu konuda çalışma yapacak araştırmacılara ise; farklı şehirlerde daha geniş bir örneklem grubu üzerinde çalışılması, dört-beş yaş çocuklarının diğer gelişimsel özellikleri ile ebeveyn davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi gibi öneriler getirilmiştir.