Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sümeyye Yıldız
Danışman: NAİME ALTAY
Özet:Üstün yetenekli çocukların sahip oldukları yüksek IQ seviyeleri ve özel yeteneklerinden dolayı algılanan ebeveyn tutumları, yaşadıkları psikososyal sorunlar ve yaşam kaliteleri akranlarından farklılık gösterebilmektedir. Çalışmamız 2-5. sınıfa devam eden üstün yetenekli çocuklar ve akranlarının algıladıkları ebeveyn tutumlarını, ebeveynlerine göre yaşadıkları psikososyal sorunları ve yaşam kalitelerini incelemek amacıyla yapılan tanımlayıcı karşılaştırmalı bir çalışmadır. Araştırmanın üstün yetenekli çocuklar grubu örneklemini dört Bilim ve Sanat Merkezine devam eden, 2-5. sınıfa, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), otizm, disleksi ve herhangi bir kronik hastalığı bulunmayan ve araştırmaya katılmayı kendisi ve ebeveynleri kabul eden çocuklar ve ebeveynleri (n=231) oluşturmuştur. Akran grubu örneklemini, bir ilkokul (2-4. sınıf) ve bir ortaokula (5. sınıf) devam eden, öğrenme sorunu, kronik hastalığı bulunmayan ve araştırmaya katılmayı kendisi ve ebeveynleri kabul eden çocuklar ve ebeveynleri (n=249) oluşturmuştur. Araştırmada, tanımlayıcı özellikler bilgi formu, Ana-Baba Tutum Ölçeği, Resimli Psikososyal ve Davranış Sorunları Kontrol Listesi (PPSC) ve 2-7 ve 8-12 yaş arası çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi yüzde, frekans değerleri, Mann-Whitney U testi ve Spearman Korelasyon Analizi ile yapılmıştır. Her iki grupta çocukların çoğunluğunun kız olduğu ve 3. sınıfa devam ettiği belirlenmiştir. Üstün yetenekli çocukları anne-baba tutum ölçeği puan ortalaması 94,18±,738 dir. Akran grubu çocukların anne-baba tutum ölçeği puan ortalaması 99,31±,798 dir. Üstün yetenekli çocukların ebeveynlerinin tutumlarını akranlarından daha demokratik olarak tanımladığı saptanmıştır. Üstün yetenekli çocukların Resimli psikososyal ve davranış sorunları kontrol listesi ölçek puanı 16,11±,475, akran grubu çocukların 16,76±,480 olarak belirlenmiştir. Her iki grupta yaşanan psikososyal ve davranış sorunlarının benzer olduğu saptanmıştır. Üstün yetenekli çocukların yaşam kaliteleri ölçek puanı 83,19±,70, akranlarının ölçek puanları 80,28±,83 bulunmuştur. Üstün yetenekli çocukların yaşam kalitelerinin akranlarından daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Demokratik ebeveyn tutumu çocukların psikososyal gelişimlerini olumlu yönde etkilediği ve psikososyal sorunların daha az görülmesinde etkili olabilmektedir. Ayrıca demokratik, destekleyici ebeveyn tutumu çocukların yaşam kalitelerini olumlu yönde etkilemekte ve yükseltmektedir. Üstün yetenekli çocukların ve akranlarının ebeveyn tutumları düzenli değerlendirilmelidir. Ebeveyn tutumlarının çocukların psikososyal durumları ve yaşam kalitelerine etkileri izlenmeli ve ebeveynler desteklenmelidir.