Ankara tarihi kent merkezi örneğinde taşınmaz kültürel miras yönetim modeli


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: DUYGU YAKIŞAN SÖNMEZ

Danışman: NEVİN GÜLTEKİN

Özet:

2004 yılı sonrasında koruma mevzuatındaki değişiklikler ile Türkiye'de, kentsel rant ve yasal yaptırımların baskısıyla taşınmaz kültür mirasına müdahale yöntemleri esnetilmekte, özellikle tarihi kent merkezleri yenileme (yıkıp-yeni yapma) alanlarına dönüştürülmektedir. Bu ortamda kültür miras alanında oluşturulan koruma-yenileme ikilemini koruma lehine çevirecek çözüm önerileri aranmıştır. Çalışma alanı Ankara Tarihi Kent Merkezi'nde Koruma ve Yenileme Alanları olmak üzere iki farklı statüdeki alan üzerinde, bütünleşik ve sürdürülebilir koruma yaklaşımıyla yönetim modeli öngörülmüştür. Bu amaçla, geçmişten bu güne var olan ya da geçmişte varlığı bilinen taşınmaz kültür mirası yapı ve kalıntıları ile kültür katmanlarına göre öncelikle yönetim alanının sınırı tanımlanmıştır. Son onlu yıllarla Liverpool ve Mostar kentlerinde miras yönetimi ile Halep, Şam, Saraybosna kentlerinde yenileme süreçleri incelenmiş ve her iki müdahale biçimi Ankara Kenti ile karşılaştırmalı değerlendirilerek kültürel mirası koruma-yaşatmada başarı kriterleri elde edilmeye çalışılmıştır. Bu kriterlere ve alana özgü parametrelere göre Ankara Tarihi Kent Merkezi'nde koruma, yaşatma, yeniden kazanım, farkındalık ve tanınırlığı diğer deyişle bütünleşik ve sürdürülebilir korumayı sağlamada en etkin uygulama aracı olan alan/miras yönetimi modeli kurgulanmıştır. Her ülkenin bu alandaki müdahale sorun ve sonuçlarının farklılıklarına ve kültürel miras alanının kendi niteliklerine göre genelleme iddiası taşımadan çalışma alanı üzerinde koruma mevzuatı, örgütlenme, planlama ve müdahale (uygulama) sürecine ilişkin öneriler tanımlanmıştır.