KENTSEL AÇIK MEKÂNLARDA YAYA HAREKETLERİNİN MEKÂN DİZİMİ ANALİZ YÖNTEMİ İLE İRDELENMESİ: ANKARA ULUS TARİHİ KENT MERKEZİ ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ünzile Çetinceviz

Danışman: Necibe Aydan Sat

Özet:

Son yıllarda, kırın gittikçe küçülmesi ve kentleşme oranlarının hızla yükselmesi; mega kentler, süper kentler, ulus aşırı kentler, metropol kentler ve kent bölgeleri gibi yeni kavramların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Kentsel mekânın sürdürülebilirliğinin sağlanması o alanın kullanımıyla ilişkilidir bu sebeple mekânın en önemli ögesi insandır. İnsanın ilk çağlardan beri taşıdığı unvanlardan biri olan “yaya” kavramı mekânların canlılığını artırarak kullanımını sağlamaktadır. Yaya hareketliliğinin ölçülmesi, mekânların karakterini tanımlamak ve geleceğini belirlemek gibi konularda kritik kararlar verdiğinden insanlar ve mekânlar için önem taşımaktadır. Yaya hareketliliği ölçüm yöntemlerinden biri olan “Mekân Dizimi” analizi, kentsel açık alanlar ile yaya hareketliliği arasındaki ilişkiyi açıklar. Bu çalışma Mekân Dizimi yöntemi ile aracılığıyla kentsel açık mekânlarda yaya hareketliliğini artırmak adına öneriler geliştirmeyi amaçlamaktadır. Çok yönlü fonksiyonel çeşitliliği sayesinde yayalar için önemli bir çekim ve buluşma noktası olan Ankara Ulus Tarihi Kent Merkezi örneklem alan olarak seçilmiştir. Ulus Tarihi Kent Merkezi’ne yönelik mevcut durum ve yerel yönetimler tarafından üretilen proje alternatifleri Depthmap programı aracılığıyla Mekân Dizimi analiz yöntemiyle incelenmiştir. Ulus Tarihi Kent Merkezi için yapılan analizler sonucunda bütünleşmesi en yüksek ve en düşük olan bölgelerin tespiti gerçekleştirilmiştir. Gündemde olan üç adet senaryo alternatifi ile mevcut durumun analiz sonuçlarının karşılaştırılması mevcut durumun sahip olduğu yapısını koruması kararının yayalar için daha avantajlı olduğunu açıklamaktadır. Bina yapılarında çağdaş uygulamalara yönelik birtakım çalışmalar yapılması ve yürünebilirliği etkileyen fiziksel faktörlerin kalitesinin artırılması alanın kullanım kalitesinin artırmasına yeterli olacağı bu analizin sonuçlarına göre yorumlanabilmektedir. 

Anahtar Kelimeler : Mekân dizimi, yaya hareketleri, tarihi kent merkezi, Ankara, Ulus