Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Bilim Dalı , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İZZET KAPLAN
Danışman: Murat Gürkan Gülcan
Özet:Bu araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi devlet okullarında görev yapan öğretmenler, okul yöneticileri ve maarif müfettişlerinin görüşlerine göre; “Öğretmenlerin Sürekli Mesleki Gelişimlerini Destekleyen Denetim Modeli” önerisi oluşturmaktır. Öğretmenin sürekli mesleki gelişiminde, öğretmenin çalıştığı kurum içerisindeki yöneticileri, meslektaşları, öğrencileri ve velileri; kurum dışındaki müfettişleri en önemli paydaşlardır. Literatüre ve uygulayıcılara katkı ve bilgi sunmak amacıyla, paydaşların görüşleri doğrultusunda, öğretmenlerin sürekli mesleki gelişimini destekleyen bir denetim modeli tasarlanmıştır. Araştırma betimsel tarama modelinde olup, karma araştırma deseni kullanılmıştır. Öğretmenlerin sürekli mesleki gelişimini destekleyen denetim modeli geliştirmek için öncelikle literatür taraması yapılarak, nitel veri toplama aracı olan yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Nitel veri toplama aracından ve literatür taramasından elde edilen verilerle “Öğretmenin Sürekli Mesleki Gelişimini Destekleyen Denetim Modeli Anketi” isimli nicel veri toplama aracı hazırlanmıştır. Her iki veri toplama aracı hazırlanması ve uygulanması; alan taraması, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, pilot uygulama ve düzeltme çalışmasından sonra gerçek gruba uygulaması şeklinde sıra izlemiştir. Araştırmanın nitel verileri için, “Amaçlı örnekleme yöntemlerinden” “Maksimum çeşitlik örneklemesi”, nicel verileri için “tabakalı örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Nitel veriler; 81 katılımcıdan, odak grup görüşmesi ve bireysel görüşme yapılarak toplanmış, katılımcı görüşlerinden kodlar, kategoriler ve temalar oluşturularak yorumlanmıştır. Nicel veriler; “Öğretmenin Sürekli Mesleki Gelişimini Destekleyen Denetim Modeli” anketini doldurmak isteyenlere uygulanmış ve vii toplam 372 anket geçerli kabul edilmiştir. Nicel verilerin analiz edilmesi amacıyla, anket sorularının ayrı ayrı ki kare (kaykare) hesaplaması ile frekans ve yüzdeleri hesaplanarak yorumlanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler doğrultusunda; “Öğretmenin Sürekli Mesleki Gelişimini Destekleyen Denetim Modeli” tasarlanmıştır. Model Amaç, Yapı ve Süreç olmak üzere üç boyuttan oluşmaktadır. Amaç Boyutunda: Öğretmen denetiminin amacı; öğretmenin mevcut durumunun saptanması, değerlendirilmesi, düzeltilmesi ve geliştirilmesi, öğretmenin performansını ölçmek ve geliştirmek, öğretim sürecinin kalitesini artırmaktır. Öğretmenin sürekli mesleki gelişimini sağlamak için; öğretmenin, teknolojik değişmeler ve gelişmelere uyum sağlaması, öğretmenlik meslek ve alan bilgisini geliştirmesi ve öğrenciyi geliştirmesi süreçlerinden yararlanmalıdır. Yapı Boyutunda: Milli Eğitim Bakanlığı tarafından, öğretmenin sürekli mesleki gelişimini esas alan, öğretmen değerlendirme kriterlerinin belirlenmesi; öğretmene ait ders denetimi ve değerlendirmesine ait veriler, oluşturulan "e öğretmen değerlendirme" modülüne işlenmesi; Öğretmen denetim ve değerlendirmesinde; öğretmenin öz değerlendirme yapması ile başlanarak, meslektaş rehberliği, okul müdürü ve eğitim müfettişi ders denetimi yapılması gibi çoklu değerlendirme anlayışı benimsenmiştir. Modelimizde, öğretmen kariyer basamaklarının oluşturulması öğretmenin içsel motivasyonuna yapacağı katkısı nedeniyle tercih edilmiştir. Süreç Boyutunda: Denetim ve değerlendirmeden önce; objektif değerlendirme kriterleri oluşturulması, müfettişe okul ve öğretmen tanımlaması, öğretmen hakkında bilgi toplaması, öğretmenlere denetim günü ve saatinin haber verilmesi, gözlem öncesi görüşmeler yapılmalıdır. Denetim ve değerlendirme esnasında; öğretmenin sınıf ortamında gözlenmesi, süreç içerisinde izlenmesi, öğretmenin öğrencilerle işbirliği ve iletişimi, öğretmenin velilerle iletişimi, öğrenci merkezli ders işleme gibi çalışmalar izlenmelidir. Denetim ve değerlendirmeden sonra; öğretmenin tespit edilen hususlarla ilgili değerlendirme, düzeltme ve geliştirme yapılması, denetim verilerinin elektronik bir sisteme kayıt edilmesi, denetim sonucunda öğretmene not verilmesi yerine denetim kriterlerinin “iyi, yeterli, geliştirilmeye açık, yetersiz” şeklinde dört düzeyde değerlendirilmesi, bölgede yaşanan problemlerle ilgili seminer, panel, toplantılar yapılmalıdır. Denetim sonucunda başarılı sonuç elde eden, öğretmenlere ödül verilmesi, kariyer basamaklarında yükselme, denetim sıklığının azaltılması, öğretmenlere rehberlik, tayin önceliği ve formatörlük görevi verilmelidir. Denetim sonucunda başarısız sonuç elde eden, öğretmenler yetersiz olduğu alanla ilgili eğitim alması, başarısızlık nedenlerinin araştırılması, başarısızlığı ile ilgili eğitim planı hazırlanması ve uygulanması, Mesleki Gelişim Sorumlusu (MGS) ile birlikte düzeltme ve geliştirme yapılması, düzeltme ve geliştirme için öğretmene süre verilmesi, bütün geliştirme çalışmalarına rağmen gelişmeyen öğretmenin öğretmenlik dışında bir alana atanması şeklinde öneriler getirilmiştir.