İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Hoşgörü Değerinin Karma Yaklaşıma Dayalı Bilgisayar Destekli Etkinliklerle Öğretimi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Seher YARAR KAPTAN

Danışman: BEKİR BULUÇ

Özet:

Araştırmada İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde hoşgörü değerinin karma yaklaşıma dayalı bilgisayar destekli etkinliklerle öğretiminin öğrencilerin tutumlarına etkisi tespit edilmiş, öğrencilerin hoşgörü değerine ve değer eğitimine ilişkin görüşleri belirlenmiştir. Araştırmada, karma yaklaşıma dayalı bilgisayar destekli etkinliklerle öğretiminin uygulandığı deney grubu ile uygulanmadığı kontrol grubunun tutumları arasındaki fark çok yöntemli nitel çalışmalardan biri olan betimleyici özel durum çalışması ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. Uygulanan tutum ölçeği ve formlardan elde edilen nicel veriler, derinlemesine yapılan ön-son mülakatlar, yapılandırılmamış gözlemler, kompozisyonlar, araştırmacı ve öğrenci günlükleri ile desteklenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2013- 2014 eğitim yılında Rize ili Çayeli ilçesi 9 Mart İlkokuluznda öğrenim görmekte olan dördüncü sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Deney grubu 23 (4/C), kontrol grubu ise 22 (4/B) öğrenci olmak üzere toplam 45 öğrenciden oluşmaktadır. Özel durum çalışması ile desenlenen bu çalışmada nicel ve nitel veri toplama araçları bir arada kullanılmıştır. Bu bağlamda öğrencilerin hoşgörü değerine yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla bir Hoşgörü Tutum Ölçeği, öğrencileri tanımak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, öğrencilerin ve öğretmenlerin görüşlerini belirleyebilmek için Öğrenci ve Öğretmen Görüşme Formları, uygulama esnasındaki gözlemler için bir Gözlem Formu, uygulama öncesi ve sonrasında öğrencilerin hoşgörü değeri ile ilgili yorumlarını belirleyebilmek için bir Kompozisyon Formu ve uygulama sonrasında öğrencilerin hoşgörü değerini ne kadar günlük hayatın içinde kullanabildiklerini tespit edebilmek için bir Günlük Hayattaki Hoşgörü Formu araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Araştırmada nicel verilerin analizinde aritmetik ortalama, yüzde, frekans, ilişkisiz örneklemler için bağımsız t-testi ve tek faktörlü ANOVA testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; hoşgörü değerinin karma yaklaşıma dayalı bilgisayar destekli etkinliklerle değer öğretiminin yapıldığı deney grubundaki öğrencilerin tutum puanlarının ölçeğin alt boyutları ile birlikte genelinde yükseldiği ve deney grubu öğrencilerinin lehine anlamlı farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. Deney ve kontrol gruplarında yer alan öğrencilere son test uygulamasından dört hafta sonra izleme testi olarak uygulanan Hoşgörü Tutum Ölçeğiznden elde edilen sonuçlara göre, ölçeğin alt boyutlarında ve genelinde deney grubu lehine anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Ayrıca deney grubu öğrencilerinin Hoşgörü Tutum Ölçeği ön test-son test-izleme test puanları arasında ölçeğin alt boyutlarında ön test-son test ve ön test-izleme testi arasında olmak üzere anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Bununla beraber kontrol grubu öğrencilerinin Hoşgörü Tutum Ölçeği ön test-son test-izleme test puanları arasında ölçeğin alt boyutlarında ön test-son test ve ön test-izleme testi arasında anlamlı bir farklılık elde edilmemiştir. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin deney öncesi ve deney sonrası hoşgörü değeri tutum puanları cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Karma yaklaşıma dayalı bilgisayar destekli etkinliklerle hoşgörü değerinin öğretiminin, değer öğretim sürecini somutlaştırmakla beraber öğrencilere eğlenceli ve kalıcı bir öğretim süreci yaşattığı gözlenmiştir. Aynı şekilde öğrencilere sunulan örnek olayların ve ahlaki ikilemlerin öğrencilerin hoşgörü değerini günlük hayatın içerisine yerleştirebilmelerinde ve uygulayabilmelerinde yardımcı olduğu belirlenmiştir.