Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ELİF AKBABA
Danışman: Ülkü Yüksel
Özet:
İklim değişikliğinin bir sonucu olarak aşırı sıcaklık olayları sırasında şehirlerdeki sıcaklık seviyeleri kritik noktalara ulaşabilmektedir. Yapılan iklim projeksiyonları aşırı sıcaklık olaylarının ortaya çıkma sıklığının artacağını ve olumsuz etkilerinin iklim değişikliği ile daha da şiddetleneceğini ortaya koymaktadır. Günümüzde dahi sıcak hava dalgalarının insan ve çevre sağlığı üzerindeki etkisi, özellikle kentsel ısı adası etkisinin sağlık sorunlarına yol açtığı yüksek nüfuslu şehirlerde endişe verici bir boyuttadır. Aşırı sıcaklıkların meydana getirdiği tehlike sosyal, ekonomik ve mekânsal zarar görebilirliklerle etkileşime girerek kentsel bir risk haline dönüşmektedir. Kentsel ısının neden olduğu riskleri değerlendirmek için kentsel ısının sosyal, ekonomik ve mekânsal özelliklerle ilişkisini ortaya koymak; zarar görebilirliği bütünsel bir yaklaşımla ele alabilmek ve değerlendirmek için bir zorunluluktur. Bu amaçla çalışmada, kentsel ısı zarar görebilirliğinin analitik bir süreçle değerlendirilmesinin gerekliliği ortaya konulmuş ve tez kapsamında oluşturulan indeks aracılığı ile ısı zarar görebilirliği Antalya İli merkez ilçelerinde (Aksu, Döşemealtı, Kepez, Konyaaltı ve Muratpaşa ilçeleri) kentsel dokunun süreklilik gösterdiği 152 mahallede incelenmiştir. Analizler sonucunda elde edilen veriler ağırlıksız olarak ve Temel Bileşenler Analizi ile istatistiksel olarak değerlendirilerek Antalya’nın kentsel ısı zarar görebilirliği ortaya konulmuştur. Çalışma sonucunda ağırlıksız olarak değerlendirildiğinde Kentsel Isı Zarar görebilirliği en yüksek mahallenin Yeşilova, en düşük mahallenin Meltem olduğu; Temel Bileşenler Analizi sonuçlarına göre değerlendirildiğinde ise zarar görebilirliği en yüksek mahallenin Barbaros, en düşük mahallenin Liman olduğu; zarar görebilirliğin ortaya çıkmasında kent merkezindeki sosyal zarar görebilirliklerin büyük oranda etkili olduğu tespit edilmiştir. Mekansal olarak değerlendirildiğinde ise yapılaşma oranının yüksek, yeşil alan oranının düşük olduğu mahallelerde zarar görebilirliğin yüksek olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler : İklim değişikliği, uyum, aşırı sıcaklıklar, kentsel ısı, kentsel ısı
zarar görebilirliği