Müze mekan kurgusunda bağlamsal öğrenme deneyimi ile ziyaretçi-müze ilişkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hilal KAYA DİLMEN

Danışman: Nazan Kırcı

Özet:

Müzeler topladıkları önemli eserleri korumanın yanı sıra, sergiler aracılığı ile koleksiyonları hakkında ziyaretçilerine bilgi veren kültürel eğitim ortamlarıdır. Bu çalışmada müzenin eğitici rolü göz önüne alınarak eğitim anlayışındaki değişimlerin sergileme yöntemleri ve mimari mekan tasarımlarına yansıması incelenmiş, müze mimarisinin ve müze eğitiminin 21. yüzyılda geldiği seviye ortaya koyulmuştur. Barındırdığı değerli nesneleri korumak ve gelecek nesillere aktarma misyonunu ön planda tutan müzelerin, didaktik bir öğretme yöntemi tercih ederek nesneleri dokunulmaz kılıp ziyaretçisi ile mesafeli ilişki kurduğu izlenmiştir. Çalışmanın ana problemi bu tür müzelerde, müze ziyaretçi ilişkisinin ziyaret tamamlandığında büyük ölçüde kesilmesidir. Günümüzde ziyaretçisi için çekim merkezi olmayı önemseyen, ziyaretçi odaklı yenilikçi müzelerin ise aktif öğrenme deneyimi sunmaları dikkat çekmektedir. Araştırma sorusu, nesnelerin dokunulmazlığından ziyade ziyaretçinin deneyimini ön planda tutan müzelerin çoklu duyusal tasarım yaklaşımlarının mimari kurgu ve sergileme yöntemlerini nasıl etkilediği olarak seçmiştir. Bu amaçla tezin literatür çalışması olarak, müze, müzecilik ve öğrenme yöntemleri incelenmiştir. Çalışmada Bağlamsal Öğrenme Yöntemlerinin bir parametresi olan Fiziksel Bağlam, müzelerin inceleme yöntemi olarak uygun bulunmuştur. 2000 yılından sonra inşa edilen veya yenilenen örnekler arasından müzik, casusluk, sanat ve eğlence gibi popüler kültüre hizmet eden farklı konulu müzeler literatürün yanı sıra ziyaretçi ve araştırmacının gözlemine dayalı olarak incelenmek üzere seçilmiştir. Çalışma sonucunda müzenin temasına paralel olacak şekilde mimari mekanda bağlam yaratıldığı, ziyaretçiye bağlamın içinde öğrenme deneyimi sunulduğu, bu sırada Pallasma’nın da mimari mekan zenginliği olarak savunduğu üzere 5 duyunun harekete geçirildiği sergi, nesnesi, dekoru, hacmi sunulduğu izlenmiştir. Ziyaretçinin önceden kestirilmiş zorunlu rotalar yerine kendi ilgisine göre mekanlar arasında geçişinin özgürleştirildiği izlenmiştir. Ziyaretin tekrar edilebilmesi için yenilenen kültürel ve deneyimsel programlar sunulduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler : Müzede eğitim, aktif öğrenme, deneyim, kullanıcı