Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUGBA ÖZDEMİR
Danışman: Cemil Cahit Yeşilbursa
Özet:
Toplumların gelişmişlik düzeylerini etkileyen bilim, yaşamları önemli ölçüde etkilemektedir. Bu sebeple bilimi ve bilimin önemli parçası olan bilim insanlarını anlamak bireyler için önemlidir. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının (SBÖA) bilim insanı imajlarını belirlemek olmuştur. Araştırma Ankara’da bir devlet üniversitesinin 1, 2, 3 ve 4. sınıf sosyal bilgiler öğretmen adaylarına uygulanmıştır. Araştırmaya 112 kadın 71 erkek olmak üzere toplam 183 kişi katılmıştır. Bu araştırma, belirlenmiş bir grubun belirli özelliklerini ortaya koymak amacıyla verilerin toplanmasına dayanan tarama araştırması şeklinde yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak Bir Bilim İnsanı Çiz Testi (DAST) kullanılmıştır. Adaylara, başta şimdiye kadarki eğitim öğretim hayatlarında edindikleri birikimlerini göz önünde bulundurarak görevi başındaki bir bilim insanını ziyaret ettiklerini varsaymalarını ve ziyaret esnasında bilim insanını, çalışmalarını ve çalışma ortamını detaylı bir şekilde çizmeleri istenmiştir. Adayların çizimleri Bir Bilim İnsanı Çiz Kontrol Listesi (DAST-C) ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına bakıldığında adayların genel olarak geleneksel bilim insanı imajından uzak oldukları ve çoğunlukla sosyal bilimlerle ilgilenen bilim insanlarının yanında fen bilimleriyle ilgilenen bilim insanlarını çizimlerine yansıttıkları da tespit edilmiştir. DAST-C’ye göre adayların bilim insanı imajlarında; cinsiyetlerine, sınıf seviyelerine, anne eğitim durumlarına, baba eğitim durumlarına ve kendi aylık gelirlerine göre anlamlı bir farklılığın olmadığı tespit edilmiştir. Genel olarak, araştırmanın sonuçları SBÖA’nın çoğunun alan derslerinin içeriğinden kaynaklı olarak bilim insanlarını sosyal bilimci olarak yansıttıklarını az bir kısmının da bilim insanlarını görsel ve işitsel medyanın etkisi ile laboratuvar ortamında, deney tüpleriyle deney yapan, gözlüklü, erkek olarak nitelendirilen geleneksel bilim insanını olarak yansıttıkları görülmüştür. Bunlardan yola çıkarak bilim insanı imajlarının doğru şekilde bireylerin zihinlerinde yer edinmesi
amacıyla bilim insanları ve bireylerin karşılaşabileceği hayat hikâyelerini dinleyebileceği ziyaretler, buluşmalar, bilim fuarları, müze gezileri gibi etkinliklerin yapılması önerilmektedir. Ayrıca yapılan bilim insanı imajları araştırmaların belli alanlarla sınırlı kalmayıp sosyal bilimler alanında da yoğunlaştırılması ve görsel ve işitsel medya aracılığıyla sadece tek tip bilim insanlarının olmadığı, kadın bilim insanlarının da olduğunun vurgulanması önerilmektedir.
Anahtar kelimeler : Sosyal bilgiler, öğretmen adayları, bilim insanı imajı, DAST