7. sınıf öğrencilerinin matematik dersinde işbirlikli problem çözme becerilerinin gelişiminin izlenmesinde kullanılabilecek boylamsal bir test deseni


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATMA NUR AYDIN

Danışman: NİLÜFER KAHRAMAN

Özet:

Bu çalışmanın amacı matematik dersi kapsamında işbirlikli problem çözme becerisinin gelişimini boylamsal bir test deseni ile izlemektir. Bu amaç doğrultusunda deneme uygulaması kapsamında 7. Sınıf düzeyinde 30 (20 kız, 10 erkek), esas uygulama kapsamında ise 44 (31 kız, 13 erkek) katılımcı ile çalışılmıştır. Uygulamalar “Sayılar ve İşlemler” öğrenme alanından “Oran-orantı ve Yüzdeler” konularına ilişkin seçilen hedef davranışlar kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda boylamsal araştırma modeli şeklinde yürütülen çalışmada, 7. Sınıf matematik dersi öğretim programından seçilen hedef davranışlara yönelik problemler, işbirlikli problem çözme becerisinin gelişimini izlemeye izin verecek şekilde tasarlanan bir analitik dereceli puanlama anahtarı, öz ve akran v vi değerlendirme formu geliştirilmiştir. Çalışmanın deneme uygulaması aşamasında seçilen ortaokuldaki öğrencilerle dört hafta boyunca uygulamalar gerçekleştirilmiş, elde edilen ses ve görüntü kayıtları üzerinden geliştirilen puanlama anahtarı, öz ve akran değerlendirme formu kullanılarak puanlamalar yapılmıştır. Deneme uygulamasından elde edilen verilerin analizi sonrasında problemlerin ifadelerinde, puanlama anahtarındaki, öz ve akran değerlendirme formundaki çeşitli betimlemelerde düzenlemelere gidilmiştir. Ardından yapılan esas uygulamada araştırma problemlerine bağlı olarak puanlama anahtarındaki her bir alt beceri alanına ilişkin çeşitli betimsel istatistikler, madde toplam puan korelasyonları, Friedman testi, ikili karşılaştırmalar için ise Wilcoxon İşaretli Sıralar testi ile analizler gerçekleştirilmiştir. Alt problemlere yanıt aramak adına toplam puanlar (grup puanı) üzerinden çalışıldığında elde edilen sonuçlara göre katılımcıların tek bir yapı olarak işbirlikli problem çözme becerilerinde, bu becerinin iki temel beceri alanı olan sosyal ve bilişsel becerilerde dört hafta boyunca anlamlı olarak artış gözlenmiştir. Her bir alt beceri alanı için bakıldığında, eylem, etkileşim, görev tamamlama/azim, tepki verme becerileri, izleyici farkındalığı, uzlaşma, sorumluluk girişimi, organize etme, hedef belirleme, kaynak yönetimi, belirsizliğe tahammül, açık görüşlülük, bilgi parçalarını toplama, sistematiklik, ilişkiler ve kurallar becerilerine ait puanlarda haftalar boyunca bir artış olduğu gözlenmiştir. Akran değerlendirme olarak ifade edilebilecek transaktif hafıza ve problemin çözümünü kontrol etmek anlamındaki hipotezler (yansıtma ve izleme) alt beceri alanları için dört hafta boyunca haftalık tekrarlı alınan ölçümlerde anlamlı bir gelişim gözlenmemiş, öz değerlendirme alt beceri alanında ise gelişimin yalnızca 1.ve 2. haftalar arasında anlamlı olduğu görülmüştür. Sonuçlar işbirlikli problem çözme becerisinin gelişiminin izlenmesine yönelik, bu çalışmada kullanılmış olan dört haftalık test deseninin, bu beceriyi ölçmede ve tanımlanan birçok alt beceri alanı için de geri bildirimde bulunmada kullanışlı olabilecek ipuçları sağlayabileceğini destekler niteliktedir. Bu çalışmanın sonuçları, sınıf içinde öğrencilerin işbirlikli problem çözme becerilerinin gelişimini izlemede, tekrarlı ölçümlerin alınmasına izin veren boylamsal ölçme desenlerinin kullanılmasının “bilgi zenginliği” getirebileceğini ancak bu durumun tekrarlı gözlemlerden elde edilen ek bilgilerin, kullanılan boylamsal test deseninin sınıf içi ortam ve diğer koşulları gerçekçi bir biçimde yansıtmasına bağlı olacağını göstermektedir.