Lojistik kümelenmelerin oluşumu üzerine bir araştırma: Ankara Lojistik Üssü örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: KÜBRA YILDIRIM

Danışman: DEMET EROL

Özet:

Dünyada oluşan ekonomik krizler ve ticari yeniden yapılanmalar, coğrafi alanda ekonomik yığılmalardan öte kümelenme eğilimi gösteren iş ve üretim komplekslerinin oluşmasına sebep olmuştur. Küreselleşme hareketleri ile Ülkemize nazaran daha önceki yıllarda Avrupa'da görülmeye başlayan sanayi kümelenmeleri, Ülkemizde 1990'lı yıllarda görülmeye başlanmıştır. Artan üretim ve dış ticaretin artması sonucunda ise; lojistik kümelenmeler Dünya üzerinde oluşmaya başlamış ve bu kümelenmelerin sayılarının artmaya başlamıştır. Rekabet gücünü arttırmak isteyen ülkeler, lojistik kümelenmelerin kurulmasını bir devlet politikası olarak görmekte ve bu kümelenmeleri desteklemekte; oluşumlarını teşvik etmektedirler. Ülkemizde ise, ilk kurulan lojistik kümelenmesi Ankara Lojistik Üssü olup; henüz lojistik kümelenmelere ilişkin Ülkemizde bir mevzuat ve destek programı olmaması sebebiyle 2004 yılında sadece özel sektör tarafından kurulmuştur. Daha sonrasında yine özel sektör tarafından oluşturulmaya başlanan lojistik kümelenmelere ek olarak TCDD'nin Lojistik Merkezler Projesi, Ülkenin farklı şehirlerinde yürütülmeye başlanmıştır. Bu doğrultuda, lojistik sektörünün, dış ticaret hacminin ve lojistik altyapısının Ülkemizde ve Ankara'da son yıllardaki gelişmesi ve artan sektöre ilişkin yerel birim sayıları dikkat çekicidir. Ankara Lojistik Üssü, bir lojistik kümelenme ve bir lojistik merkez olup; tez içerisinde örneklem alan olarak seçilmiş ve diğer ülkelerdeki lojistik kümelenme çeşitleri olan lojistik köyler ve lojistik merkezlerle karşılaştırılmıştır. Bu tez içerisinde, Ankara Lojistik Üssü'nün kümelenme modeli bağlamında bir lojistik kümelenme olup olmadığı, süreç bağlamında planlı bir şekilde oluşup oluşmadığı, değer zinciri bağlamında herhangi büyük bir kümelenmenin alt kümelenmesi mi yoksa başlı başına bir lojistik kümelenme mi olduğu, mekansal yayılım bağlamında Üssü'n hizmet düzeyi, ölçeği, bölgesel etkisi ve aktörlerin etkisinin neler olduğu araştırılmıştır. Bunlara ek olarak, rekabet avantajı bağlamında hangi yerel yetkinlikler üzerine böyle bir oluşumun geliştiği incelenmiştir. Sonuç olarak, Ankara Lojistik Üssü'nün Ülkemizde oluşacak ve gelişmekte olan lojistik kümelenmelere bir model oluşturması beklenmekte ve özellikle kavramsal boyutta gerek hazırlanacak olan ilgili mevzuata gerekse de literatüre katkıda bulunulması hedeflenmektedir.