Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nagihan TEPE
Danışman: Temel Çalık
Özet:Bu araĢtırmanın amacı ortaokul öğretmenlerinin kolaylaĢtırıcı okul yapısı, akademik iyimserlik ve okul etkililiği algılarını belirlemek ve bu değiĢkenler arasındaki iliĢkiyi incelemektir. AraĢtırma iliĢkisel tarama modelinin kullanıldığı nicel bir çalıĢmadır. AraĢtırma kapsamında evrenin tamamına ulaĢıldığından örneklem alınmayarak, toplanan verilerin tamamı araĢtırmaya dâhil edilmiĢtir. Evrenin tamamının örneklem olarak kullanılmasındaki amaç, Giresun ilçelerindeki okulların ve bu okullarda görev yapan öğretmen sayılarının heterojen yapı göstermesidir. Giresun coğrafi koĢullar itibariyle dağlık ve merkeze uzak bölgelerde yer alan ilçe ve okullara sahiptir. Hatta merkeze bağlı köy okullarının bile sayısı oldukça fazladır. Bu okullarda görev yapan öğretmen sayıları oldukça azdır. Bu heterojen yapının araĢtırmanın sonuçlarına olumsuz etki edeceği düĢünüldüğünden ve evrenin tümüne de ulaĢabilme imkânı olduğundan tüm evren araĢtırmaya dahil edilmiĢtir. Eksik, hatalı, kayıp ve uç değerlerin ayıklanmasından sonra araĢtırma 1100 öğretmen üzerinden gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırmada okul etkililiği ölçeği, akademik iyimserlik ölçeği ve okul yapısı ölçeği olmak üzere toplam 3 ölçek kullanılmıĢtır. Ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik çalıĢmaları için araĢtırmacı tarafından açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıĢtır. Verilerin çözümlenmesi için SPSS 21 ve LISREL 8.8 programları kullanılmıĢtır. DeğiĢkenler arası iliĢkilerin belirlenmesi için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, yordayıcı değiĢkenlerin incelenmesinde Çoklu Doğrusal Regresyon analizi kullanılmıĢtır. Öğretmenlerin görüĢlerinin cinsiyet, yaĢ, eğitim durumu, mesleki kıdem ve bulundukları okuldaki hizmet süresi gibi demografik değiĢkenlere göre farklılığın analizinde ise t-tesi, ANOVA ve Kruskall Wallis kullanılmıĢtır. AraĢtırma sonuçları öğretmenlerin okul yapısı, vi akademik iyimserlik ve okul etkililiği algılarının iyi düzeyde olduğunu göstermiĢtir. Öğretmenlerin algılarına göre okuldaki bürokratik yapı ise etkili (kolaylaĢtırıcı) Ģekilde iĢlemektedir. AraĢtırma sonuçlarına göre öğretmenlerin okul yapısı, akademik iyimserlik ve okul etkililiği düzeyleri arasında pozitif yönlü ve anlamlı iliĢkiler tespit edilmiĢtir. Buna ek olarak en yüksek iliĢkinin okul yapısının alt boyutu olan kolaylaĢtırıcı okul yapısı ile okul etkililiği arasında olduğu, en düĢük düzeyli iliĢkinin ise okul yapısının alt boyutu olan engelleyici okul yapısı ile akademik iyimserliğin alt boyutu olan güven arasında olduğu görülmüĢtür. AraĢtırma sonuçları okul yapısı ve akademik iyimserliğin okul etkililiğinin anlamlı yordayıcıları olduğunu göstermiĢtir. Buna ek olarak okul yapısının alt boyutu olan kolaylaĢtırıcı okul yapısı ile akademik iyimserliğin alt boyutları olan öz yeterlik ve akademik vurgunun okul etkililiğinin anlamlı yordayıcıları olduğu ancak; okul yapısının alt boyutu olan engelleyici okul yapısı ile akademik iyimserliğin alt boyutu olan güvenin okul etkililiğinin anlamlı yordayıcıları olmadığı tespit edilmiĢtir. Ayrıca okul etkililiğinin alt boyutları olan esneklik, eğitim öğretim ve uyumun yordanmasına iliĢkin sonuçlar incelendiğinde kolaylaĢtırıcı okul yapısı, öz yeterlik ve akademik vurgunun her üç boyutta da anlamlı yordayıcılar olduğu ancak; engelleyici okul yapısı ve güvenin her üç boyutta da anlamlı yordayıcılar olmadığı sonucuna varılmıĢtır. AraĢtırma sonuçları öğretmenlerin okul yapısı, engelleyici okul yapısı, akademik iyimserlik, öz yeterlik, güven, uyum ve esneklik algılarının cinsiyete göre değiĢmediğini göstermiĢtir. KolaylaĢtırıcı okul yapısı ve eğitim öğretim algısı düzeylerinin ise cinsiyete göre erkek öğretmenler lehine; akademik vurgu algısı düzeylerinin ise kadın öğretmenler lehine anlamlı bir Ģekilde değiĢtiği tespit edilmiĢtir. Öğretmenlerin okul yapısı, kolaylaĢtırıcı okul yapısı, engelleyici okul yapısı, öz yeterlik, akademik vurgu, okul etkililiği, eğitim öğretim, uyum ve esneklik algılarının yaĢlarına göre değiĢmediği sonucuna varılırken, akademik iyimserlik ve güven algılarının yaĢlarına göre anlamlı farklılaĢtığı sonucuna varılmıĢtır. AraĢtırma sonuçlarına göre öğretmenlerin okul yapısı, kolaylaĢtırıcı okul yapısı, engelleyici okul yapısı, akademik iyimserlik, öz yeterlik, güven, akademik vurgu, okul etkililiği, eğitim öğretim, uyum ve esneklik algılarının eğitim durumuna bağlı olarak farklılıklar göstermediği tespit edilmiĢtir. Mesleki kıdemlerine göre öğretmenlerin okul yapısı, kolaylaĢtırıcı okul yapısı, engelleyici okul yapısı, akademik vurgu, okul etkililiği, uyum ve esneklik algılarının farklılaĢmadığı araĢtırma sonuçlarıyla ortaya koyulmuĢtur. Ancak öğretmenlerin akademik iyimserlik, güven, öz yeterlik ve eğitim öğretim algı düzeylerinin mesleki kıdemlerine göre farklılık gösterdiği sonucuna varılmıĢtır. Öğretmenlerin bulundukları okuldaki çalıĢma sürelerine göre okul yapısı, kolaylaĢtırıcı okul yapısı, engelleyici okul yapısı, öz yeterlik, akademik vurgu ve uyum algıları arasında farklılıklar tespit edilmezken; akademik iyimserlik, güven, okul etkililiği, eğitim öğretim ve esneklik algılarının okul hizmet sürelerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği sonucuna ulaĢılmıĢtır. AraĢtırma bulgularına göre; konu ile ilgili farklı araĢtırma yöntemleri kullanılarak farklı katılımcı grupları üzerinde yapılacak araĢtırmalardan daha kapsamlı veriler elde edilmesi, öğretmenlerin güven algılarına iliĢkin çeĢitli araĢtırmalar yapılması gibi öneriler sunulabilir.