Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nilgün Çelik
Danışman: ÜLKER ŞEN
Özet:Yurt dışında yaşayan Türk öğrencilerin ana dili eğitimi, onların dil yeterliliğine ulaşabilmeleri açısından çok önemlidir. Bu araştırmanın amacı, İsveç'teki Türklerin ana dili eğitimini ve ana dili Türkçeyi öğrenme durumlarını belirlemektir. Çalışmanın temel konusu ve amaçları doğrultusunda cevabı aranan temel soru, İsveç'te yaşayan Türk öğrencilerin, velilerin ve öğretmenlerin ana dili Türkçeyi öğrenmeye yönelik görüşlerinin neler olduğudur. Araştırmada İsveç'te öğrenim gören Türk çocuklarının ana dillerinde karşılaştıkları sorunların neler olduğunu ortaya koyarken öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerinden yararlanmak amaçlandığından tarama modeli kullanılmıştır. Maksimum Çeşitlilik Örneklemesi yoluyla seçilen, araştırmanın evreni, İsveç'te öğrenim görmekte olan 7-18 yaş grubunda ve 1-11. sınıf arasındaki iki dilli Türk öğrenciler, öğrencilerin velileri ve İsveç'te Türkçe dersleri veren Türkçe öğretmenleridir. Örneklem ise, bu öğrencilerin öğrenim gördükleri okullardan tesadüfi küme örnekleme olarak seçilen okullarda aynı yaş ve sınıf düzeyindeki 50 öğrenciden, 25 veliden ve İsveç'te Türkçe dersleri veren 10 Türkçe öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında öğrencilere ilk bölümü 12 sorudan oluşan ve öğrencilerin cinsiyet, yaş, konuştuğu dil gibi demografik bilgilerini araştıran ve ikinci kısmı öğrencilerin ana dili dersleri ile ilgili düşüncelerini inceleyen dokuz açık uçlu maddeden oluşan anket formu kullanılmıştır. Öğrenci velilerine ilk olarak yaş, meslek, öğrenim durumu gibi bilgileri araştıran demografik bilgi formu uygulanmıştır. Ayrıca çocuklarının Türkçeyi öğrenme durumlarına ilişkin görüşlerini belirlemeyi amaçlayan ve on bir açık uçlu maddeden oluşan anket formu kullanılmıştır.Ana dili Türkçe dersi veren öğretmenlere ise ilk olarak yaş, mezun olunan bölüm, okutulan sınıf ve yaş düzeyi gibi bilgileri araştıran demografik bilgi formu uygulanmıştır. Ayrıca çocukların Türkçeyi öğrenme durumlarına ilişkin görüşlerini belirlemeyi amaçlayan ve altı kapalı uçlu sorudan oluşan anket formu kullanılmıştır. Bunun yanında İsveç'te Türkçe öğretiminin genel görümü, Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunlara ilişkin görüşlerini içeren açık uçlu on beş soru sorulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, İsveç'te yaşayan iki dilli Türk öğrencilerin ana dili Türkçeyi öğrenme durumlarına yönelik öğrenci görüşleri teması kapsamında; ana dili Türkçe olduğu için Türkçeyi öğrenmek, Türkçeyi, aileleriyle ve Türk arkadaşlarıyla iyi iletişim kurmak, Türkçeyi etkili bir biçimde kullanmak, Türkiye hakkında bilgi edinmek gibi nedenlerle öğrenmeyi amaçladıklarını ifade ettikleri görülmektedir. İsveç'te yaşayan öğrencilerin büyük çoğunluğu günlük konuşmayı içeren genel Türkçe öğrenmek istemekte, bu doğrultuda dil becerilerinden konuşma becerisinin kendileri için yararlı olduğunu düşünmektedir. İsveç'te yaşayan velilerin çocuklarının ana dili Türkçeyi öğrenmelerini istemelerindeki amaçlarının, çocuğunun kültürünü öğrenmesi ya da kaybetmemesi, Türkiye'ye gittiğinde iletişim kurması ve yabancılık çekmemesi ve çocuklarının ana dili olan Türkçeyi bilmesi ve iyi kullanması gibi ifadelerde bulunmuşlardır. Okul dışında çocuklarının Türkçe öğrenmesine yönelik Türkçe konuştuklarını, birlikte Türkçe film ya da dizi izlediklerini ve çocuklarının günlük yaşamda genelde aile ortamında Türkçe kullandıklarını fakat çocuklarının diğer yabancı arkadaşlarıyla ortak dilin İsveççe olmasına bağlı olarak arkadaşlarıyla günlük yaşamda Türkçeyi kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Kitapların görsel ve içerik açısından yetersiz olması, çocukların okuma, anlama, konuşma, yazma bakımından yetersiz olması, çocukların iki dili de bir arada kullanması, konuşmada hatalar yapması, yazma becerilerinin eksik olması öğretmenlerin karşılaştıkları problemler arasındadır. Bu araştırma sonunda, yurt dışında yaşayan Türk öğrenciler için uygulanacak ana dili eğitimi politikalarına yardımcı olunması hedeflenmektedir. Çalışmanın sonuçları, İsveç'te yaşayan iki dilli Türk öğrencilerin ana dilini öğrenme durumlarına ilişkin görüşlerini ve Türk öğrencilerin Türkçeyi kullanma ile ilgili sorunlarının çözümüne yönelik önerilerini ortaya koymaktadır.