Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: VOLKAN HASAN KAYA
Danışman: ALEV ÇETİN
Özet:Betimsel modele sahip bu çalışmanın genel amacı, PISA uygulamasına katılmış Türkiye, Finlandiya, Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail öğrencilerinin fen okuryazarlığını etkileyen faktörleri belirlemektir. Bu çalışmada 15 yaşındaki öğrencilerin fen okuryazarlığı ile ilgili becerilerini ölçülmek üzere PISA 2012 ve 2015 bilişsel testlerin verileri kullanılmıştır. Veri analizinde SPSS ve HLM programlarından yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizinden elde edilen verilerin değerlendirilmesinde SPSS programında normal dağılım ve etki büyüklüğü hesaplanmıştır. Bu veriler ışığında t-testi ve ANOVA parametrik testleri kullanılmıştır. PISA 2012 ve 2015 sonuçlarına göre Türkiye, Finlandiya, Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail’de öğrenci özelliklerinin (örneğin, annenin ve babanın eğitim durumu, bilgisayar bulundurma durumu, eğitim yazılımları bulundurma, dünya klasikleri ve şiir kitapları bulundurma, cep telefonu bulundurma sayısı, evinde var olan bilgisayar ve kitap sayısı gibi) artması, öğrencilerin fen okuryazarlığı ortalamasını da artırmaktadır. Ayrıca, PISA 2012 sonucuna göre öğrenci özelliklerinin cevaplandırılma durumunun, okula yönelik tutumlarının (okula düzenli katılma, okulun zaman kaybı olmadığı düşüncesi, okulun benimsenmesi ve okula ait olduğunu hissetmesi, okulda kendini becerikli hissetmesi, sınıf arkadaşları tarafından sevildiğini ve okulda yalnız olmadığını düşünmesi) ve öğrencilerin okul öncesi eğitimine katılma durumunun artması fen okuryazarlığını da artırmaktadır. PISA 2012’de Türkiye’de öğrencilerin fen okuryazarlığı başarı puanlarındaki değişkenliğin % 59’u okullar arasındaki farklılıklarla ve % 41’i okul içi (öğrenciler arası) farklılıklarla açıklanmaktadır. PISA 2015’de de fen okuryazarlığı başarı puanlarındaki değişkenliğin % 59’u okullar arasındaki farklılıkla açıklanmaktadır. Araştırma kapsamında yer alan ülkelerin okullar arası varyans değerlerine bakıldığında en yüksek açıklanma oranı % 59 ile Türkiye (PISA 2012), en az açıklanma oranı % 9 ile Finlandiya’dır (PISA 2015). Türkiye’de okul özellikleri değişkenleri modele eklendikten sonra fen okuryazarlığı bireysel farklılıkların hem PISA 2012 hem de PISA 2015’de % 22.80’lik kısmının modele eklenen okul değişkenleri ile açıklanacağı anlamına gelmektedir. Sonuç olarak, PISA 2012 ve 2015 analiz sonuçlarına göre aile ve okul ekosistemlerinde iyileştirme yapılması öğrencilerin fen okuryazarlığını artıracaktır.