Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Öğretmenliği, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞENUR KOCA
Danışman: Ebru Ersay
Özet:
Okul öncesi dönem çocukları duygusal yeterlilik olarak adlandırılan duygusal becerilerde büyük bir gelişim gösterirler. Duygusal yeterlilik becerileri kapsamında çocuklar duygu düzenlemede, özellikle yoğun olumsuz duygularla başa çıkmada daha başarılı hale gelirler. Çocukların dil becerileri ve diğerlerinin bakış açısını anlama yetenekleri geliştikçe duygusal yeterliliğin alt boyutlarından biri olan empati becerisi de artar. Bu araştırmanın amacı, 60-72 aylık okul öncesi dönem çocuklarının duygu düzenleme becerileri ile empati becerileri arasındaki ilişkiyi incelemek ve etkili olabilecek etmenleri ortaya çıkarmaktır. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde bir çalışmadır. Bu araştırmada normal gelişim gösteren, özel gereksinimi olmayan ve Türkçe’yi yeterli düzeyde konuşan çocuklara ulaşabilmek için amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2018-2019 eğitim-öğretim yılları arasında Şanlıurfa ilinin merkeze bağlı olmayan iki ilçesinde MEB’e bağlı okul öncesi eğitim kurumlarında bulunan 60-72 aylık 157 okul öncesi çocuk (79’u kız, 78’i erkek) oluşturmaktadır. Araştırmada çocukların demografik özelliklerini belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu”, duygu düzenleme becerilerini belirlemek için “Duygu Düzenleme Ölçeği (DDO)” ve empati becerilerini belirlemek için “Çocuklar için Empati Ölçeği (ÇEMÖ)” kullanılmıştır. Bu araştırmada elde edilen veriler çocuklardan bireysel uygulama yoluyla toplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda çocuğun empati düzeyi ile duygu düzenleme ölçeğinin duygu düzenleme alt boyutu arasında pozitif yönde, düşük düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Çocuğun empati becerisinin artması, duygu düzenleme becerisinin artması ile ilişkilidir. Çocuğun empati düzeyi ile duygu düzenleme ölçeğinin olumsuzluk alt boyutu arasında ise anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bu çalışmada empati becerisi çocuktaki duygu durum değişkenliği ile olumsuz duygulanım gösterme eğilimini yordamamaktadır. Çocukların empati düzeyi ile çocukların yaşları arasında pozitif yönde, düşük düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiş, aşamalı çoklu regresyon analizi sonuçları da bunu desteklemiştir. Yani çocukların yaşları arttıkça, empati becerileri de artmaktadır. Duygu düzenleme ölçeğinin duygu düzenleme alt boyutu ile çocukların kardeş sayıları arasında negatif yönde, düşük düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Yani çocukların kardeş sayıları azaldıkça, duygu düzenleme becerileri artmaktadır. Çocukların duygu düzenleme ve empati düzeylerinin farklı demografiklere göre durumuna bakıldığında erkek çocukların duygu düzenleme ölçeği olumsuzluk puanları, babası çalışan çocukların duygu düzenleme puanları, anne eğitim durumu lise ve üstü olan çocukların empati puanları, baba eğitim durumu lise ve üstü olan çocukların duygu düzenleme puanları anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler : Duygu Düzenleme, Empati, Okul Öncesi Dönem.