Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OSMAN BASİT
Danışman: Ümit Deniz
Özet:
Bilimin temel amacı evren hakkında bilinmeyenleri cevaplandırmak ve insanlığa yarar
sağlayacak bilgileri sistematik bir şekilde ortaya koymaktır. Türkiye’de ve Dünya’da her
gün yüzlerce bilim insanı binlerce yeni bilimsel araştırma yayınlamaktadır. Farklı
araştırmacılar tarafından, farklı örneklem gruplarıyla, farklı zamanlarda, farklı yerlerde
yapılmış bireysel çalışmaları bir araya getirmek, o konudaki yapılan çalışmaların bütününü
görmek açısından önemlidir. Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de 1998-2020 yılları arasında
yayınlanan, okul öncesi dönem çocuklarının gelişim alanlarını desteklemeye yönelik olarak
yapılan lisansüstü tezlerdeki deneysel çalışmaların etkisini meta analiz yöntemiyle
incelemektir. Bu amaç doğrultusunda ilgili yıllar içerisinde yapılan 250 lisansüstü tez
araştırma kapsamına dâhil edilmiştir. Araştırma kapsamında ele alınan lisansüstü tezlerde
uygulanan eğitimsel müdahale programlarının okul öncesi dönem çocuklarının bilişsel,
psikomotor, sosyal duygusal ve genel gelişimlerine etkisi incelenmiştir. Araştırma
sonucunda bilişsel gelişimi destekleyen 140 tezin büyük düzeyde (d= 1,712), psikomotor
gelişimi destekleyen 28 tezin orta düzeyde (d= 0,671), sosyal duygusal gelişimi
destekleyen 97 tezin büyük düzeyde (d= 1,538), genel gelişimi destekleyen 246 tezin
büyük düzeyde (d=1,102) etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma kapsamına
giren 250 tezden 37’sinde deney grubundaki çocuklara uygulanan müdahalelerin cinsiyete
göre etkisi incelenmiştir. Cinsiyet değişkeni ile ilgili meta analiz sonucunda eğitimsel
müdahalelerin kız çocuklar ile erkek çocukların arasında gelişimsel farklılığa neden
olmadığı belirlenmiştir. Moderatör analizine göre, uygulanan eğitimsel müdahalelerin
toplam süresinin 10 hafta ve üzerinde olmasının, haftalık oturum sayısının üç gün ve
üzerinde olmasının ve uygulama yapılan gruptaki çocuk sayısının 20’nin altında olmasının
eğitimsel müdahalenin çocukların genel gelişimlerine etkisini artırdığı tespit edilmiştir.
vii
Araştırma sonucunda; okul öncesi eğitim alanında çalışan araştırmacılara, danışmanlara,
enstitüler ve Yükseköğretim Kurulu’na ve ebeveynlere bazı öneriler sunulmuştur