Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi Ve Eğitimi , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HURŞİDE KÜBRA ÖZKAN KUNDURACI
Danışman: Ayşe Belgin Aksoy
Özet:
Bu araştırmada, anne destek eğitim programının 24-36 aylık çocuğu olan annelerin ebeveynlik bilgileri ile görev öz yeterliklerine ve çocuklarının gelişimlerine etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma nicel modelde tasarlanmış olup, ön test-son test eşleştirilmiş kontrol gruplu yarı deneysel desen modeli kullanılmıştır. Çalışma grubuna, Ankara Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne bağlı Keçiören İncirli Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı 11’i deney ve 11’i kontrol grubu olmak üzere 22 anne ile çocuk dahil edilmiştir. Deney grubundaki annelere araştırma kapsamında hazırlanan Anne Destek Eğitim Programı 12 hafta boyunca uygulanmış, kontrol grubundaki annelere ise herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmanın nicel verileri, Etkili Ebeveynlik Bilgisi Ölçeği (The Knowledge of Effective Parenting Scale (KEPS)), Ebeveynlik Görevlerinde Öz Yeterlik Ölçeği’nin Kısa Formu (Short Form of the Self-efficacy for Parenting Tasks Index-Toddler Scale (SEPTI-TS)), Ebeveynlik Görevleri Kontrol Listesi (Parenting Tasks Checklist), Denver Gelişimsel Tarama Testi-II ile toplanmıştır. Programın değerlendirmesine yönelik nitel veriler ise, Anne Destek Eğitim Programı yarı yapılandırılmış görüşme formu ve araştırmacı günlüğü yoluyla elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde nicel ve nitel yöntemler birlikte kullanılmıştır. Verilerin analizinde, deney ve kontrol gruplarındaki annelerin ön test-son test puanlarının arasındaki istatistiksel anlamlılık için Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Deneysel işlemin etkililiğini ortaya çıkarmak ve hangi grubun lehine anlamlı olarak sonuçlandığını tespit etmek amacıyla, son test-ön test fark puanları hesaplanarak bu fark puanları üzerinde Man Whitney U analizleri yürütülmüştür. Elde edilen nitel veriler ise betimsel analiz yoluyla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, deney grubundaki annelerin Etkili Ebeveynlik Bilgisi Ölçeği, Ebeveynlik Görevlerinde Öz yeterlik Ölçeğinin ilgi-bakım, disiplin ve oyun alt boyutları ile Ebeveynlik Görevleri Kontrol Listesinin davranışsal öz yeterlik alt boyutuna ilişkin ilişkin ön test ve ön test ve son test puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık olduğu ve bu farklılıkların son testlerin lehine olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak deney grubundaki annelerin Ebeveynlik Görevlerinde Öz yeterlik Ölçeğinin disiplin alt boyutu ile Ebeveynlik Görevleri Kontrol Listesinin öz yeterliği düzenleme alt boyutuna ilişkin ön test ve son test puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Deney ve kontrol grubundaki çocukların Denver Gelişim Tarama Testinin kişisel-sosyal gelişim, dil ve kaba motor alt boyutlarına ilişkin son test-ön test fark puanlarının birbirinden anlamlı olarak farklılık gösterdiği belirlenirken ince motor gelişim alt boyutuna ilişkin son test-ön test fark puanlarının ise birbirinden anlamlı olarak farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Deney grubundaki annelerle yapılan görüşme sonuçlarına göre; Anne Destek Eğitim Programının sağladığı katkılara yönelik görüşlerin en çok “anneye olan katkısı” kategorisi altında toplandığı, eğitim programının en fazla yarar sağladıkları konulara ilişkin görüşlerin ise “oyun ve oyuncak” kategorisi altında toplandığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Anne eğitimi programı, ebeveynlik bilgisi, öz yeterlik, çocuk gelişimi