DEĞİŞEN TÜKETİM KÜLTÜRÜ VE SERBEST ZAMAN ETKİNLİKLERİNİN YENİ KAMUSAL MEKANI: ANKARA ATAKULE VE ANKAMALL ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Betül KÖMÜRCÜ

Danışman: Zeynep Uludağ

Özet:

Modernite projesi ile birlikte toplumsal yaşantı içerisindeki sosyal deneyimlerin dönüşüm süreci de başlamaktadır. Bu sosyal dönüşüm sürecinde ortaya çıkan yeni üretim modelleri; kurumsal ilişkilerle birlikte yeni anlamlar kazanan toplumsal ve mekansal değerler bulunmaktadır. Bu dönüşüm sürecinde, toplumsal yaşamda yeni bir kavram olarak ortaya çıkan serbest zaman (leisure time), farklı kullanım değerleriyle sosyal yaşamı düzenleyici bir unsur olarak önem kazanırken, toplumdaki bireylerin gündelik hayatındaki etkinliklerinin de önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Serbest zamanlarını tüketim yoluyla geçirme çabası içinde olan insanlar için, kent içi kamusal alanlardan sonra, tüketim mekanları önem kazanmaktadır. Serbest zamanın ticarete yatkın doğası ve tüketim aktiviteleriyle ilişkisi nedeniyle tüketim merkezleri yaygınlaşmaktadır. Bu mekanlar; tüketim olgusunun, ihtiyaçları gidermenin dışında serbest zaman etkinliği olduğunu gösteren sosyal ve kültürel mekanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tez çalışmasında, serbest zaman kavramının dönüşümü ve günümüzdeki tanımı yeni kamusal alanlar olarak görülen tüketim mekanları üzerinden incelenmektedir. Tezin kavramsal çerçevesi hem serbest zaman ve mekan ilişkisi; hem de serbest zaman ve tüketim ilişkisi üzerine kurgulanmaktadır. Örnekleme alanı olarak Ankara'nın ilk alışveriş merkezi olan Atakule Alışveriş Merkezi ve son dönem örneklerinden Ankamall Alışveriş Merkezi ele alınmaktadır. Bu bağlamda serbest zaman pratiklerinin, tüketim alışkanlıklarının son 20 yıl içerisinde geçirdiği dönüşüm ve bunun kamusal mekanlardaki yansıması bu iki örnek üzerinden belgelenmektedir.