Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ŞERİFE YEGANE TOKSOY
Danışman: Hakan Yavuz Atar
Özet:
Eğitim-öğretimin kalitesini belirleyen temel ögeler şüphesiz öğretmen ve öğrencilerdir. Bu iki temel ögenin nitelikleri eğitim-öğretimi önemli ölçüde etkilese de eğitim-öğretimin kalitesini belirleyen farklı faktörler de mevcuttur. Bu farklı faktörlerden biri ve bilginin aktarımı noktasındaki temel öge ders kitaplarıdır. Eğitimde, bilimde ve teknolojide meydana gelen ilerlemelerle beraber öğrencilerin ve öğretmenlerin kullandıkları araç-gereçlerde, kaynaklarda değişiklikler olmuştur fakat ders kitapları hala kaynak olarak etkili ve önemlidir. Ders kitapları öğrencilerin yeni bilgiler edinip, var olan bilgilerini pekiştirmeleri, bireysel çalışma alışkanlığı kazanmaları noktalarında aynı şekilde öğretmenlerin de öğretim sürecini daha etkili hale getirmelerini sağlamada ve ders anında öğrencilerle olan iletişimlerini daha rahat ve etkili kılmaları hususlarında oldukça faydalıdır. Matematikteki bilgilerin büyük bölümü soyut olduğundan ders kitapları matematik öğreniminde önemli bir yer edinir. Matematik dersine ilişkin öğrenci ilgi ve tutumlarının oluştuğu temel dönem ilköğretimdir. Bu bağlamda ilköğretimde matematik ders kitabının özellikle öğrenciler ve öğretmenler açısından kullanışlı ve uygun niteliklerde olması gerekir. Bu araştırmanın amacı ilköğretim matematik ders kitaplarını değerlendirmeye ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin çok yüzeyli Rasch ölçme modeliyle analiz edilmesidir. Araştırmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizleri için Linacre (1989) tarafından geliştirilen FACETS analiz programı kullanılmıştır. Rasch ölçme modelinde yapılan bu çalışmada vi değerlendirilen kitap, puanlayıcı, kriterler, puanlayıcı cinsiyeti, puanlayıcı türü, kriter grupları olmak üzere altı yüzey bulunmaktadır. Çalışmada 110 puanlayıcı 9. Sınıf öğrencisi ve 45 puanlayıcı ortaokul matematik öğretmeni 2019-2020 eğitim öğretim yılında, ilgili literatür taramasından sonra birbirinden bağımsız 18 uzmanın görüşleri alınarak geliştirilen 19 kriterden oluşan “Öğrenci ve Öğretmenler İçin Ders Kitaplarını Değerlendirme Formu”nu kullanarak 5.,6.,7. ve 8. Sınıf ilköğretim matematik ders kitaplarını değerlendirmişlerdir. 4.,5. ve 6. yüzeyler yapay (dummy) yüzey olarak tanımlanarak içindeki elemanlar sıfıra sabitlenmiştir. Bulgularda, 8’inci sınıf matematik kitabının yetersiz, puanlayıcı53’ün en katı puanlayıcı ve en zor gerçekleşen kriterlerin “Ders kitabı öğrenciler tarafından hem okul dışında hem okul içinde sıklıkla kullanılacak niteliktedir.” şeklindeki içerik11 kriteri ve “Ders kitabında her bir ünitede öğrencilerde oluşabilecek kavram yanılgıları verilmiştir.” şeklindeki i3 kriteri olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca “Uygulama ve Değerlendirme” kriter grubunda en zor gerçekleşen kriterin “Ders kitabında her bir ünitenin sonunda konuların anlaşılırlığını pekiştirmek ve ölçümler elde etmek için yeterli miktarda değerlendirme soruları vardır.” şeklindeki kriter, “Dil ve Anlatım” kriter grubunda en zor gerçekleşen kriterin “Ders kitabında kullanılan dil ve anlatım açık, net, anlaşılır ve akıcıdır.” şeklindeki kriter, “Görsel Nitelikler” kriter grubunda en zor gerçekleşen kriterin “Ders kitabının tasarımı, kapağı ve görseller ilgi çekici ve tasarım ilkelerine (renk, doku, biçim vb.) uygundur.” şeklindeki kriter olduğu gözlenmiştir. Yapılan etkileşim analizleri sonucunda puanlayıcı-değerlendirilen kitap yanlılığı, puanlayıcı cinsiyeti-değerlendirilen kitap yanlılığı, puanlayıcı-kriter grupları yanlılığı, puanlayıcı türü-kriter grupları yanlılığı, kriterler-puanlayıcı türü yanlılığı, puanlayıcı cinsiyeti-kriter grupları yanlılığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Çok Yüzeyli Rasch Modeli, İlköğretim Matematik Ders Kitapları,
Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri, Öğrenci ve Öğretmenler İçin Ders Kitaplarını
Değerlendirme Formu