Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYÇİN KÖYCEKAŞ
Danışman: Ayşe Belgin Aksoy
Özet:
Bu çalışmada okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri ile oyun davranışlarının ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel (korelasyonel) tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunda, Ankara ili Yenimahalle ve Çankaya ilçelerinde yer alan bağımsız okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden, 61-71 aylık toplam 285 çocuk, 283 anne ve 33 öğretmen yer almıştır. Araştırmada çocuklara ilişkin demografik bilgileri öğrenmek amacıyla anne bildirimine dayanan “Demografik Bilgi Formu”, çocukların oyun davranışlarını değerlendirmek amacıyla öğretmen bildirimine dayanan “36-71 Aylık Çocuklar için Oyun Davranış Ölçeği”, çocukların mizaç özelliklerinin belirlenmesi amacıyla anne bildirimine dayanan “Çocuklar için Kısa Mizaç Ölçeği” ve çocukların oyun davranışlarını gözlemlemek amacıyla gözlemci bildirimine dayanan “Oyun Gözlem Formu” kullanılmıştır. Araştırma kapsamında sadece Çocuklar için Kısa Mizaç Ölçeği‟nin sıcakkanlılık-utangaçlık alt boyutundan en düşük, orta ve en yüksek düzeyde puan alan onar çocuk olmak üzere toplam 30 çocuk için altışar defa oyun gözlemi yapılmıştır. Elde edilen verilerin normal dağılıma uygunlukları Kolmogorov-Smirnov testi ile değerlendirilmiştir. Alt ölçek puanlarının cinsiyet değişkenine göre analizinde bağımsız örneklemler için t testi ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Alt ölçek puanlarının kardeş sayısı, doğum sırası ve okul öncesi eğitime devam etme süresi değişkenlerine göre analizlerinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Çocukların oyun davranışları ile mizaç özellikleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı Spearman Brown korelasyon katsayısı ile hesaplanmıştır. Bağımsız gözlemciler arası uyum, uyum katsayısı ve PABAK katsayısı kullanılarak belirlenmiştir. Oyun gözlemlerinden elde edilen veriler frekans, yüzde ve ortalama ile ifade edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre kız ve erkek çocukların sebatkârlık mizaç özellikleri ve itiş kakışlı oyun davranışları; doğum sıralarına göre tek başına ve paralel oyun davranışları; okul öncesi eğitim alma sürelerine göre sıcakkanlılık-utangaçlık ve ritmiklik mizaç özellikleri ve suskun davranış, paralel ve sosyal oyun davranışları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu bulunmuştur. Suskun davranış ile sıcakkanlılık-utangaçlık arasında negatif yönlü düşük düzeyde; sosyal oyun ve itiş kakışlı oyun davranışı ile sıcakkanlılık-utangaçlık arasında pozitif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler : Sosyal Oyun, Mizaç, Erken Çocukluk.