Annelerin çocuklarıyla olan ilişkilerinin çocuklarının değer kazanımına etkisinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, TEMEL EĞĠTĠM ANABĠLĠM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAVVA ÖTGÜR

Danışman: Gülhan Güven

Özet:

Bu çalıĢma anne çocuk iliĢkisi ile çocukta değer kazanımını incelemek amacıyla

yapılmıĢtır. AraĢtırmanın örneklemini 2017-2018 eğitim öğretim yılında Afyonkarahisar

ilinde merkez ve merkeze bağlı kasabalarda bulunan ilk ve ortaokul bünyesinde anasınıfına

devam eden 5-6 yaĢ çocukların 662 anneleri oluĢturmuĢtur. AraĢtırmada ebeveynlerin ve

çocukların demografik özelliklerini belirleyebilmek için araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen,

“Genel Bilgi Formu”; Anne çocuk arasındaki iliĢkiyi ölçebilmek için “ Çocuk Ebeveyn

ĠliĢki Ölçeği” ve Çocukta değer kazanımını belirleyebilmek için “Okul Öncesi Değerler

Ölçeği” kullanılmıĢtır. AraĢtırmada ölçek formlarından elde edilen verilerin

değerlendirilmesinde SPSS 18.0 (Statistical Package for the Social Sciences) programından

yararlanılmıĢtır. Yapılan bütün analizlerde anlamlılık düzeyi p≤,05 olarak alınmıĢtır.

AraĢtırmada belirtilen problemlerin çözümlenmesi amacıyla öncelikle veri toplama

araçlarından elde edilen verilere iliĢkin betimsel istatistikler hesaplanmıĢtır. Sonrasında

araĢtırmanın alt problemleri doğrultusunda verilerin çözümlenmesi gerçekleĢtirilmiĢtir.

Çözümleme sürecinde ilk olarak varyansların homojen olup olmadığı Levene testi ile test

edilmiĢtir. Varyanslar homojen ise parametrik, homojen değil ise non-parametrik testlerle

hesaplamalar yapılmıĢtır. AraĢtırmanın amaçları doğrultusunda ölçekten alınan toplam

vii

puanların bağımsız değiĢkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini incelemek amacıyla

parametrik tekniklerden bağımsız örneklemler için t-testi ve tek yönlü varyans analizi

(ANOVA) uygulanmıĢtır. Analizler sonucunda anlamlı farklılığın ortaya çıkması

durumunda, farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için varyansların

homojenliği kontrol edilmiĢ, homojenlik neticesinde de çoklu karĢılaĢtırma testlerinden

Scheffe testi kullanılmıĢtır. AraĢtırmadan elde edilen sonuçlara göre; çocukta değer

kazanımı ölçeğinde, cinsiyet değiĢkeni sorumluluk alt boyutunda, kız çocuklarının lehine

anlamlı bir farklılık bulunmuĢtur. Ebeveyn çocuk iliĢki ölçeğinde doğum tarihi değiĢkeni

olumlu iliĢki alt boyutunda 2012 doğumluların lehine bir farklılık elde edilmiĢtir. Ayrıca

çocukta değer kazanımı ölçeğinde; genel puan ortalamalarının çocuk sayısı değiĢkenine

göre anlamlı düzeyde farklılaĢmadığı sonucuna ulaĢılmıĢtır. AraĢtırmada Ģu önerilerde

bulunulmuĢtur. Yapılacak farklı çalıĢmalarda hem anne hem de baba ya ölçekler

uygulanarak okul öncesi dönem çocuklarının hem anne hem de babasıyla olan iliĢkisi ve

çocuğunun değer kazanımında hem anne hem de babasının görüĢleri neticesinde bir

sonuçla inceleme yapılabilir. Bu çalıĢmada çocukların değer düzeylerini belirlemek

amacıyla ölçeğin yalnızca aile formuna yer verilmiĢtir. Yapılacak farklı araĢtırmalarda

ölçeğin öğretmen ve çocuk formları da kullanılarak derin incelemelerde bulunulabilir.

Anahtar Kelimeler : Anne-çocuk iliĢkisi, Değerler eğitimi