Öz düzenlemeli öğrenmenin yaşam boyu öğrenme ve eleştirel düşünme eğilimleri üzerine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EDA ÖZ

Danışman: HALİME ŞENAY ŞEN

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı öz düzenlemeli öğrenmeye dayalı öğretim etkinliklerinin, öğrencilerin öz düzenlemeli öğrenme becerilerine, yaşam boyu öğrenme ve eleştirel düşünme eğilimlerine etkisini belirlemektir. Karma yöntemin kullanıldığı çalışmanın nicel boyutunda yarı deneysel araştırma deseni, nitel boyutunda ise olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılında Kırıkkale ilinde yer alan Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)’na bağlı bir ortaokulda öğrenim görmekte olan 6. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. İki sınıfın deney grubu, iki sınıfın kontrol grubu olarak belirlendiği araştırma kapsamında deney grubu öğrencilerine öz düzenlemeli öğrenme etkinlikleriyle zenginleştirilen ders planları sekiz hafta boyunca uygulanmış, kontrol grubu öğrencileri ise geleneksel yöntemle öğretim faaliyetlerini sürdürmüştür. Nicel veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen “Öz Düzenlemeli Öğrenme Ölçeği”, Gür Erdoğan ve Arsal (2014) tarafından geliştirilen “Yaşam Boyu Öğrenme Eğilim Ölçeği”, Ertaş Kılıç ve Şen (2014) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan “UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği” ile deneysel çalışma öncesi ve sonrasında her iki gruptan da toplanmıştır. Nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formu ile deneysel süreç sonunda sadece öz düzenlemeli öğrenme etkinliklerinin uygulandığı deney grubu öğrencilerinden elde edilmiştir. Nicel verilerin analizinde tek yönlü kovaryans analizi (ANCOVA) kullanılmış, nitel veriler ise içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın nicel veri analizi sonucunda öz düzenlemeli öğrenmeye dayalı uygulama vi sürecinin öğrencilerin öz düzenlemeli öğrenme becerileri, yaşam boyu öğrenme ve eleştirel düşünme eğilimleri üzerinde olumlu etkilere sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca Öz Düzenlemeli Öğrenme Ölçeği’nin alt boyutlarına ilişkin olarak deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir farklılık görülmüştür. Nitel veri analizi sonuçları incelendiğinde ise öz düzenlemeye dayalı öğretim etkinliklerinin öğrencilerin öz düzenlemeli öğrenme becerileri üzerindeki olumlu katkısını, öğrenci görüşlerinin de desteklediği belirlenmiştir. Nitekim ortaya çıkan nitel bulgular; öğrencilerin uygulama sonrasında öz değerlendirme, kayıt tutma ve izleme, amaç belirleme ve planlama, çevresel yapılandırma, bilgi arama stratejilerini uygulama öncesine oranla daha fazla kullandıklarını göstermiştir. Ek olarak nitel bulgular genel olarak ele alındığında öz düzenlemeli öğrenmenin öğrencilere akademik başarı, farkındalık, motivasyon artışı gibi katkılar sağladığı ve bunların yanı sıra öğrencilerin bir kısmının öz düzenlemeli öğrenme stratejilerini diğer derslerde de kullanmaya başladığı sonucuna ulaşılmıştır.