Üç Nesil Kadının Kente İlişkin Mekansal Pratikleri: Çorum ve İzmir Aliağa Örnekleri Üzerinden Bir Çalışma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DEMET BAYAR KILIÇARSLAN

Danışman: Zeynep Uludağ

Özet:

Kent, zaman içinde değişen sosyo-kültürel yapısı ile içinde barındırdığı toplumları etkiler ve kendisi de bu değişimden etkilenir. Toplumsal yapının değişmesi, kentin sosyolojik olduğu kadar fiziksel mekânını da dönüşüme uğratır. Bu dönüşümün ana unsurlarından olan sosyal ve fiziksel çevre, o toplumda kamusal alanın anlamını ve kullanımını değiştirir. Gündelik hayatın mekânsal devinimi içinde, kamusal alanla ilişkileri en karmaşık olan gruplardan biri de kadınlardır. Ülkemizde, kadınların kentsel kamusal alana ve özel alana dair mekânsal deneyimleri, her bir nesil için keskin farklılıklar gösterir. Farklı kuşaklardan kadınların gündelik yaşam deneyimleri değerlendirildiğinde; bu bağlamdaki farklılıklar bize kent mekânını, kültürünü, hafızasını ve tarihini okumamız için önemli veriler sunabilir. Bu tezin amacı; aynı etnik kökenden gelen üç kuşak kadının farklı zaman dilimlerinde, farklı kent mekânlarına erişimlerini ve gündelik yaşam pratiklerini, deneyimledikleri kentler üzerinden karşılaştırmalı olarak incelemektir. Kırsaldan kente göç hareketi, azınlık olma durumu ve toplumsal cinsiyet rollerinin etkilerini mekânsal deneyimler üstünden okuyarak “kadın ve mekân” olgusuna eleştirel bir değerlendirme yapılması hedeflenmiştir. Çalışma; üç kuşak kadın ve onlarla birlikte kamusal mekân deneyimi yaşamış olan diğer kullanıcılar ile yapılan derinlemesine görüşmeler, kentlere ait görsel ve yazılı kaynaklar aracılığı ile kent mekânlarına ve kent tarihine ait bilgileri ortaya koyan bir tarih belgelemesidir. Farklı zaman dilimlerindeki sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik ve sosyo-politik yapıların, kadının kent mekânına erişiminde ve kamusal mekân kullanımında ne derece etkili olduğu, bu etkileşimin mekânı nasıl değiştirdiği araştırılmış ve çalışma sonucunda kuşaklar arası keskin farklılıklara ulaşılmıştır. Tezin araştırmasına konu olan kentsel deneyimler; Çorum ili merkez ilçesi ve İzmir ili Aliağa ilçesi ele alınarak değerlendirilmiştir.