Okul öncesi dönem çocuklarının duygu bilgileri ile erken okuryazarlık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, TEMEL EĞİTİM ANABİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAZEL POLAT

Danışman: Ebru Ersay

Özet:

Duygular, bireyin çevresindeki olaylara uyum sağlamasını kolaylaştıran, kararlarını, davranışlarını ve sosyal hayatını etkileyen unsurlardır. Duyguların ifadelerden ya da durumlardan anlaşılması çok küçük yaşlarda başlar ve bu duygu bilgisi sosyal, akademik beceriler ve ilkokula hazır oluş ile ilişkili bulunmuştur. Bu nedenle okul öncesi eğitim döneminde mutlaka geliştirilmeli ve desteklenmelidir. Bu araştırmanın temel amacı okul öncesi dönem çocuklarının duygu bilgileri ile erken okuryazarlık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılında Gaziantep iline bağlı 2 merkez ilçede yer alan bağımsız anaokulları ve anasınıflarında eğitim gören 48-72 aylık 156 çocuk oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Duygu Anlama Testi” ve “Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; çocukların duygu anlama düzeyleri yaş, kardeş sayısı, aylık gelir değişkenlerine göre farklılık gösterirken; anne/baba yaşı, anne/baba eğitim durumu ve anne/baba çalışma durumları değişkenlerine göre farklılık göstermemektedir. Erken okuryazarlık becerileri ise aylık gelir ve anne/baba eğitim durumu değişkelerine göre farklılık gösterirken; kardeş sayısı, anne/baba yaşı, cinsiyet değişkenlerine göre farklılık göstermemektedir. Çalışmaya katılan çocukların

vii

duygu isimlendirme ve stereo tipik durumlarda duygu anlama becerileri ile ses bilgisel farkındalık, yazı farkındalığı, öyküyü anlama ve görselleri eşleştirme becerileri arasında pozitif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Duygu tanıma ve stereo tipik olmayan durumlarda duygu anlama becerileri ile ses bilgisel farkındalık, yazı farkındalığı, öyküyü anlama, görselleri eşleştirme ve yazı yazma öncesi becerileri arasında da pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Ayrıca regresyon analizi sonuçlarına göre ses bilgisel farkındalık, yazı farkındalığı, öyküyü anlama, görselleri eşleştirme ve yazı yazma öncesi becerilerin tamamının stereo tipik olmayan durumlarda duygu anlama düzeyi tarafından en yüksek şekilde açıklandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: duygu, duygu bilgisi, erken okuryazarlık