Öğretmenlerin öz yeterlik inançları ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki ve bazı değişkenlere göre incelenmesi


Creative Commons License

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MAHMUT BERHAN DÜZGÜN

Danışman: Necati Cemaloğlu

Özet:

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin öz yeterlik inançları ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişkiyi saptamak ve bazı değişkenlere göre incelemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nicel yöntem kullanılmış, araştırmanın deseni olarak ilişkisel tarama belirlenmiştir. 393 öğretmenden oluşan örneklem grubu seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak "Kişisel Bilgi Formu", "Öğretmen Öz Yeterlik İnancı Ölçeği" ve "Örgütsel Muhalefet Ölçeği" kullanılmıştır. Veri analiz tekniği olarak veri dağılımın normal dağılım gösterdiği tespit edildikten sonra parametrik testler kullanılmıştır. Fark testleri için t-testi ve ANOVA; korelasyon analizi için ise Pearson korelasyonu kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda; öğretmenlerin öz yeterlik inancı yüksek; örgütsel muhalefet davranışları düşük düzeydedir. Öğretmenlerin öz yeterlik inançları ile örgütsel muhalefet davranışları arasında ilişkinin olmadığı belirlenmiştir. Mesleki öz yeterliğin haber uçurmayı ve örtük muhalefeti; akademik öz yeterliliğin açık muhalefeti; entelektüel öz yeterliğin haber uçurmayı anlamlı bir şekilde yordadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Demografik özelliklere göre yapılan inceleme sonucunda; öğretmenlerin öz yeterlik inancı ve örgütsel muhalefet davranışları cinsiyet, yaş, kademe ve branş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Kıdem değişkenine göre öğretmenlerin öz yeterlik inancında farklılaşma belirlenirken; örgütsel muhalefet davranışlarında farklılaşmaya rastlanmamaktadır. Medeni durum değişkenine göre öğretmenlerin öz yeterlik inancına ilişkin görüşlerinde bekarlara kıyasla evliler lehine farklılaşma tespit edilirken; örgütsel muhalefet davranışlarında evli öğretmenlere kıyasla dul/boşanmış öğretmenler lehine farklılaşma tespit edilmiştir. Öğretmenlik mesleğini sevme özelliğine göre öğretmenlerin öz yeterlik inancında anlamlı farklılaşma mesleği sevenler lehine belirlenirken; örgütsel muhalefette öğretmenlik mesleğini sevmeyenler lehine anlamlı farklılaşma sonucu tespit edilmiştir.