Mevcut biyoloji öğretim programının mesleki ve teknik liselerde görevli yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi ve yeni bir taslak program önerisi (fotosentez konusu örneği)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mustafa Çevik

Danışman: TAHİR ATICI

Özet:

Bu araştırmanın amacı, ülkemizde ortaöğretim kurumlarında uygulanmakta olan biyoloji öğretim programının mesleki ve teknik liselerde görevli yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilip yeni bir taslak program ortaya koymaktır. Araştırma üç basamaktan oluşmaktadır. İlk basamak yönetici, öğretmen ve öğrencilerin uygulanmakta olan lise biyoloji öğretim programı hakkındaki görüşlerini doğrudan öğrenmeye yöneliktir. Bununla birlikte ortaya çıkan tablonun değerlendirilerek yeni bir programın tasarlanmasıdır. Betimlenen tablo doğrultusunda araştırmamızda yeni bir program önerisi yapılmıştır. Araştırmanın ikinci basamağı ise tasarlanacak olan yeni öğretim programının deneysel yöntem kullanılarak kontrollü ön test son test uygulamasıdır. Araştırmanın son basamağı ise hazırlanan önerilen taslak öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesidir. Araştırmanın evreni Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Mesleki ve Teknik Liselerdir. Çalışma grubunda ise amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi benimsenmiştir. Ankara İlinin 9 Merkez İlçesinde yer alan 45 meslek lisesinde görev yapan 103 biyoloji öğretmeni, 622 öğrenci ve 56 yönetici (toplam 781). Araştırmada biyoloji öğretim programının mesleki ve teknik lise öğrencilerinin seviyelerine uygunluğunu ortaya koymak için biyoloji programı ile ilgili yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşleri alınmıştır. Görüşler doğrultusunda yazılan taslak öğretim programının fotosentez konusu, öğrencilerin düzeylerine uygunluğunu bulmak için yarı-deneysel desen kapsamına giren Ön Test- Son Test Kontrol Gruplu Yarı Deneysel Desen ile uygulanmıştır. Bu amaçla 80. Yıl Endüstri Meslek Lisesi'nde başarıları birbirine yakın 10 Anadolu Teknik ve 10 Tekniklerde deneysel bir çalışma yapılmıştır. Her iki sınıfa da ön test olarak Fotosentez Başarı Testiz uygulanmış, daha sonra ön test- son test-kalıcılık testi karşılaştırılması yapılmıştır. Son olarak da hazırlanan yeni öğretim programı öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Sonuçta; Yöneticilerle yapılan görüşme sonunda; meslek ve teknik lisesi yöneticilerin mevcut biyoloji öğretim programından haberdar olmadıkları ortaya çıkmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler doğrultusunda mevcut fen programlarının meslek lisesi öğrencilerin seviyelerine uygun olmadığı, deney ve etkinlikler için okulların alt yapısılarının müsait olmadığı ve mevcut biyoloji öğretim programının YGS ve LYS sınavlarına katkısının az olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlere uygulanan anketin sonucuna göre; biyoloji öğretim programının meslek lisesi öğrencilerinin seviyesinin üzerinde olduğu, öğrencilerin ilgisini çekmediği, içeriğin öğrencinin bir sorunu çözebilmek için analitik düşünebilmesine imkan tanımadığı, yine programın içeriğinin motivasyonu artırmadığı arkadaşlarıyla paylaşımda bulunma ve arkadaşına yardımcı olma gibi duyuşsal özellikleri de kazandırmadığı tespit edilmiştir. Uygulanan anket ve görüşme formlarından elde edilen verilerden yola çıkılarak hazırlanan mesleki ve teknik liselere özgü biyoloji öğretim programı; deneysel olarak uygulanarak öğretmen görüşleri alınmıştır. Sonuçta yeni programla başarının daha yüksek olduğu, öğrencilerin derse daha istekli geldikleri ve derse daha iyi motive olabildikleri görülmüştür.